SİTE SAYFALARI
ANA SAYFA
SINIF OYUNLARI
ÇOCUK OYUNLARI
EĞİTİCİ OYUNLAR
4 İŞLEM OYUNLARI
EĞİTİM DÖKÜMANLARI
CANLI SATRANÇ OYNA
ZİYARETÇİ DEFTERİ
EĞİTSEL OYUNLAR
HALK OYUNLARI
ONLİNE TESTLER 1
ONLİNE TESTLER 2
ONLİNE TESTLER 3
TV RADYO MÜZİK
FAYDALI LİNKLER
FAYDALI BİLGİLER
ÇOCUK ŞARKILARI
OKUL ŞARKILARI
TGRT BELGESEL
İSLAM İLMİHALİ
HADİSLER - SÖZLER
TEMEL DİNİ BİLGİLER
ONLİNE KUR'AN DİNLE 1
KUR'AN-I KERİM MEALİ
NAMAZ KILMAYANLAR
KUR'AN MUCİZELERİ
NAMAZ VAKİTLERİ
ESMA-ÜL HÜSNA
ANİMASYONLAR
ETKİNLİKLER 1-5
DİLBİLGİSİ - İMLA
ÖĞRETMENLER İÇİN
İNGİLİZCE SINAVLAR
COĞRAFİ BÖLGELERİMİZ
=> ANLAMA TESTİ 4-1
=> ANLAMA TESTİ 4-2
=> DENEME SINAVI 4-1
=> DENEME SINAVI 4-2
=> KELİME CÜMLE BİLGİSİ 4-1
=> KELİME BİLGİSİ 4-1
=> NOKTALAMA İŞARETLERİ 4-1
=> SIFATLAR 4-1
=> İMLA KURALLARI 4-1
=> CÜMLEDE ANLAM 4-1
=> ADLAR 4-1
=> ADLAR 4-2
=> PARAGRAFTA ANLAM 4-1
=> SÖZCÜKTE ANLAM 4-1
=> TÜRKÇE DENEME 4-1
=> TÜRKÇE DENEME 4-2
=> 4.SINIF SBS DENEME
=> DEYİMLER 4-1
=> DEYİMLER 4-2
=> TÜRKÇE TEST 4-1
=> TÜRKÇE TEST 4-2
=> TÜRKÇE TEST 4-3
=> TÜRKÇE TEST 4-4
=> TÜRKÇE TEST 4-5
=> TÜRKÇE TEST 4-6
=> NOKTALAMA İMLA 4-2
=> NOKTALAMA İMLA 4-1
=> NOKTALAMA İMLA 4-3
=> NOKTALAMA İMLA 4-4
=> NOKTALAMA İMLA 4-5
=> NOKTALAMA İMLA 4-6
=> BİREY VE TOPLUM 4.SINIF
=> UZUNLUK ÖLÇÜLERİ 4-1
=> BEŞ ALTI BASAMAKLI SAYILAR 4-1
=> BÖLME, ALAN PROBLEMLERİ 4-1
=> ÇARPMA ÖRÜNTÜLER 4-1
=> DEĞERLENDİRME TESTİ 4-1
=> DEĞERLENDİRME TESTİ 4-2
=> DENEME SINAVI 4-4-1
=> DOĞAL SAYILAR 4-1
=> TOPLAMA İŞLEMİ 4-1
=> ÇIKARMA İŞLEMİ 4-1
=> ÇARPMA İŞLEMİ 4-1
=> BÖLME İŞLEMİ 4-1
=> KESİR PROBLEMLERİ 4-1
=> KESİR PROBLEMLERİ 4-2
=> AĞIRLIK ÖLÇÜLERİ 4-1
=> AĞIRLIK ÖLÇÜLERİ 4-2
=> ALAN ÖLÇÜLERİ GRAFİKLER 4-1
=> AÇILAR 4-1
=> BİLEŞİK KESİRLER 4-1
=> BİLEŞİK KESİRLER 4-2
=> UZUNLUK ÖLÇÜLERİ 4-4-1
=> ÜÇGEN KARE DİKDÖRTGEN 4-1
=> KARIŞIK PROBLEMLER 4-1
=> KARIŞIK PROBLEMLER 4-2
=> KARIŞIK PROBLEMLER 4-3
=> KARIŞIK PROBLEMLER 4-4
=> KARIŞIK PROBLEMLER 4-5
=> GEOMETRİ 4-1
=> ONDALIK KESİRLER 4-1
=> ONDALIK KESİRLER 4-2
=> ÇARPMA İŞLEMİ 4-2
=> KARMA SORULAR 4-4-2
=> ÇIKARMA 4-2
=> BÖLME 4-2
=> BÖLME AÇILAR 4-1
=> ZAMAN ÖLÇÜLERİ 4-1
=> ÖRÜNTÜLER 4-1
=> SIVI ÖLÇÜLERİ 4-1
=> FEN ANİMASYONLARI 4-1
=> VÜCUDUMUZU TANIYALIM 4-1
=> FEN VE TEKNOLOJİ TESTİ 4-1
=> GEZEGENENİMİZ DÜNYA 4-1
=> TEST 4-1
=> TEST 4-2
=> TEST 4-4
=> TEST 4-6
=> TEST 4-8
=> MADDE VE ÖZELLİKLERİ 4-1
=> VÜCUDUMUZU TANIYALIM 4-4-1
=> VÜCUDUMUZU TANIYALIM 4-4-2
=> CANLILAR
=> VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM 4-1
=> VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM 4-2
=> FEN TEST 4-4
=> FEN TEST 4-5
=> MADDE 4-1
=> MADDE 4-2
=> MADDE 4-3
=> IŞIK VE SES 4-1
=> IŞIK VE SES 4-2
=> IŞIK VE SES 4-3
=> KUVVET VE HAREKET 4-1
=> KUVVET VE HAREKET 4-2
=> GEZEGENİMİZ DÜNYA 4-1
=> GEZEGENİMİZ DÜNYA 4-2
=> GEZEGENİMİZ DÜNYA 4-3
=> GEZEGENİMİZ DÜNYA 4-4
=> DENEME SINAVI 4-4-1-1
=> FEN TEST 4-1
=> FEN TEST 4-2
=> FEN TEST 4-3
=> VUCUDUMUZU TANIYALIM ELEKTRİK 4-1
=> MADDEYİ TANIYALIM 4-1
=> MADDEYİ TANIYALIM 4-2
=> VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM 4-4-1-1
=> VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM 4-4-1-2
=> GEZEGENİMİZ DÜNYA 4-4-1
=> KENDİMİ TANIYORUM 4-3
=> YÖN BİLGİSİ 4-1
=> TEST 4-3
=> TEST 4-5
=> TEST 4-7
=> TEST 4-9
=> TEST 4-10
=> KARMA SORULAR 4-4-1
=> BİREY VE TOPLUM 4-1
=> YÖNLER 4-1
=> ÜRETİM TÜKETİM VE VERİMLİLİK 4-1
=> ÜRETİM TÜKETİM VE VERİMLİLİK 4-2
=> GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM 4-1
=> GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM 4-2
=> İYİ Kİ VAR 4-1
=> İYİ Kİ VAR 4-2
=> İYİ Kİ VAR 4-3
=> DENEME SINAVI 4-4-1-1-1
=> HEP BİRLİKTE 4-1
=> YAŞADIĞIMIZ YER 4-1
=> YAŞADIĞIMIZ YER 4-2
=> KENDİMİ TANIYORUM 4-1
=> KENDİMİ TANIYORUM 4-2
=> SOSYAL TEST 4-1
=> SOSYAL TEST 4-2
=> SOSYAL TEST 4-3
=> SOSYAL TEST 4-4
=> SOSYAL TEST 4-5
=> SOSYAL TEST 4-6
=> SOSYAL TEST 4-7
=> SOSYAL TEST 4-8
=> ÜRETİMDEN TÜKETİME 4-1
=> İYİ Kİ VAR 4-4
=> HEP BİRLİKTE 4-2
=> UZAKTAKİ ARKADAŞLARIM 4-1
=> KARMA SORULAR 4-1
=> KARMA SORULAR 4-2
=> GENEL TEST 4-1
=> GENEL TEST 4-2
=> GENEL TEST 4-3
=> DİN KÜLTÜRÜ 4-1
=> DİN KÜLTÜRÜ 4-2
=> İNGİLİZCE 4-1
=> İNGİLİZCE 4-2
=> İNGİLİZCE 4-3
=> İNGİLİZCE 4-4
=> İNGİLİZCE 4-5
=> İNGİLİZCE 4-6
=> İNGİLİZCE 4-7
=> İNGİLİZCE 4-8
=> İNGİLİZCE 4-9
=> İNGİLİZCE 4-10
=> KELİME BOŞLUK DOLDURMA 4-1
=> TRAFİK 4-1
=> TRAFİK 4-2
=> İNGİLİZCE OYUNLAR
=> İNGİLİZCE HİKAYELER 4-1
İNGİLİZCE ŞARKILAR
SUNULAR VİDEOLAR
SAĞLIK İLKYARDIM
TRAFİK DEPREM
SESLİ MASALLAR
BİLGİ DAMLALARI
LOZAN ANTLAŞMASI
KOMİK BİLMECELER
BELİRLİ GÜNLER
100 TEMEL ESER
SINIFIM-OYUNLAR
TRAFİK İŞARETLERİ
OKULUM KIZILCASÖĞÜT
DERS SİMİLASYONLARI
KARNE GÖRÜŞLERİ
PRATİK BİLGİLER
ÇİZGİ FİLM TV
BİLİM ADAMLARI
FLASH UYGULAMALAR
SAAT GÜNÜN SÖZÜ
FİLM SAHNELERİ
COĞRAFİ BÖLGELERİMİZ

COĞRAFİ BÖLGELERİMİZ

 

 

TÜRKİYE’NİN COĞRAFİ BÖLGELERİ VE GENEL ÖZELLİKLERİ

 

Yurdumuz,1941 yılında düzenlenen Birinci Türk Coğrafya Kongresi’nde, 7 coğrafi bölgeye, 21 bölüme ayrılmıştır. Dört bölgemiz komşu olduğu denizin adını almıştır. (Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgeleri). Diğer üç bölgemiz Anadolu’da bulunduğu konuma göre adlandırılmıştır (İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri).

BÖLGE: Taşıdığı belirli coğrafî özellikler nedeniyle çevresinden ayrılan, buna karşılık kendi sınırları içinde benzerlikler gösteren en büyük coğrafî birime bölge denir.

BÖLÜM:Coğrafî bölge içinde sahip olduğu doğal, beşerî ve ekonomik özel­likler açısından farklılıklar gösteren daha küçük coğrafî birimlere bölüm denir.

YÖRE:Coğrafi bölümler içinde doğal, beşerî ve ekonomik özel­likler açısından farklılıklar gösteren daha küçük coğrafi alanlara yöre adı verilir.

COĞRAFİ BÖLGELERİ OLUŞTURAN FAKTÖRLER

1. Doğal özellikler: *Coğrafi konumu* Yer şe­killeri*İklim ve bitki örtüsü.

2.Beşerî özellikler: *Nüfus *Yerleşme

3.Ekonomik Özellikler: Ulaşım imkanları ve Ekonomik faaliyetlerin türü coğrafî bölge sınır­larının çizilmesinde önemli bir etkendir. Marmara Bölgesi'nde endüstri, Ege ve Akdeniz bölgelerinde turizm ve tarım, Orta ve Güneydoğu Anadolu'da ta­rım, Doğu Anadolu Bölgesi'nde hayvancılık, Ka­radeniz Bölgesi'nde ise tarım ve denizden yararlanma ön plânda bulunmaktadır.Bu durum bölgesel farklılıkların oluşmasında önemli bir unsurdur.

 

EGE BÖLGESİ

 

 

1.BÖLGENİN KONUMU, SINIRLARI  VE  KOMŞULARI:

Türkiye’nin  batısında bulunan ve adını aldığı Ege  Deniz’i  kıyıları boyunca uzanan bölgemizdir.Kuzeyinde Marmara  Bölgesi,doğusunda İç  Anadolu  ve  Akdeniz  Bölgesi,güneyinde Akdeniz ,batısında  Ege  Denizi  ve  Ege  Adaları  ile  çevrilmiştir.

2.BÖLGENİN ALANI  : Gerçek  alanı  93.139 Km2 dir.Türkiye  toplam alanının  %10’unu  kaplamaktadır. Ege Bölgesi bu alanı ile büyüklük bakımından 5.sıradadır.

3.BÖLGENİN BÖLÜMLERİ VE ÖNEMLİ KENTLERİ:

a.Asıl  Ege  Bölümü:İzmir,Manisa,Aydın,Muğla ve Denizli

b.İç  Batı  Anadolu  Bölümü:Afyon,Kütahya ve Uşak

4.BÖLGENİN YERYÜZÜ  ŞEKİLLERİ:

 

Kıyıları:Bölgede  dağlar  kıyıya  dik  uzanmaktadır.Bu nedenle  kıyılar  girintili-çıkıntılıdır,  enine  kıyı  tipi egemendir.Kıyılar  çok sayıda körfez, koy, yarmada  ve doğal limanlarla kaplıdır.Önemli körfezler, Edremit, Çandarlı, İzmir, Kuşadası, Güllük, Gökova’dır.Başlıca  yarımadalar,Reşadiye, Bozburun, Dilek  ve  İzmir’dir.  Ege  kıyıları  girintili-çıkıntılı  olmasının da etkisiyle  en  uzun  kıyı şeridimiz durumundadır. 

Dağları: Asıl  Ege  Bölümü’nde bulunan Kaz  Dağı, Madra Dağı, Yunt  Dağı, Bozdağlar ve Aydın  Dağları  Menderes masifinin faylanmalar  sonucunda parçalanmasıyla  oluşan ve yüksekte  kalmış  hors durumundadırlar.Bu dağlar kıyıya dik olarak uzanmaktadır.Menteşe  Dağları Horst oluşumuna sahip değildir.Büyük oranda kıyıya  paralel bir uzanışa sahiptir. Kula çevresinde volkanik tepeler yer almaktadır. İç  Batı Anadolu Bölümü’nde  yükseklik  fazladır.Bu  bölümde bulunan başlıca dağlar, Alaçam, Eğrigöz, Murat ,Sandıklı,Demirci,Gümüş ve Yellice dağlarıdır.

Ovaları: Asıl  Ege  Bölümü’nde  bulunan grabenler  taşınan alüvyonların oluşturduğu  ovalara sahiptir. Bakırçay, Gediz, Küçük  Menderes  ve  Büyük  Menderes  başlıca ovalardır. Bunlar  aynı  adı  taşıyan    akarsular  tarafından meydana getirilmişlerdir. Akarsuların  denize döküldükleri  yerlerde delta  ovaları meydana gelmiştir.İç  Batı  Anadolu  Bölümü’nde bulunan başlıca ovalar Tavas, Çivril, Banaz ve Örencik  ovalarıdır.

Platoları:Bölgenin İç Batı Anadolu Bölümü yüksek bir plato görünümüne sahiptir. 

Akarsuları: Başlıca  akarsular Ege Denizi’ne dökülen Bakırçay, Gediz,Küçük Menderes ve Büyük Menderes’tir. İç  Batı  Anadolu Bölümü’nde Susurluk  ve  Sakarya  ırmaklarının  kolları bulunmaktadır.

Gölleri: Bölgede bulunan göller Gölmarmara, Çamiçi (Bafa) ve Karamuk’tur.Bölgede bulunan baraj gölleri Adıgüzel, Kemer  ve  Demirköprü  baraj  gölleridir.

5.BÖLGENİN İKLİMİ  VE  BİTKİ  ÖRTÜSÜ:

Bölgenin büyük bölümünde Akdeniz iklimi yaşanır. Asıl  Ege  Bölümü’nde görülen Akdeniz iklimi Graben   ovaları içinden  iç kısımlara   kadar  sokulma imkanı bulur.Burada Akdeniz yağış rejimi etkilidir.Yaz kuraklığı belirgin olarak yaşanır. Bitki  örtüsü  maki ve   ormanlardan oluşur. İç  Batı  Anadolu Bölümü’nde  yüksekliğin  artmasına ve  deniz etkisinin yok olmasına bağlı olarak karasal iklim şartları yaşanır. Burada yazlar  sıcak  ve  kurak, kışlar  soğuk  ve  kar  yağışlı geçer. Bozkır bitki  örtüsü egemendir.Bölge orman varlığı bakımından  4.sıradadır.

6.BÖLGEDE TARIM  VE  HAYVANCILIK: 

Bölgenin toplam alanının 1/3’ü ekili ve dikili topraklardan oluşur. Ekili-dikili  alan  bakımından  3. Sıradadır. Bölge Türkiye Zeytin, üzüm, incir, haşhaş  ve  tütün  üretiminde  1.sırada yer alır. 

Tütün: Özellikle kıyı  ovalarında  yetiştirilir.Türkiye  üretiminin  %65’i buradan sağlanır.Bölge Türkiye tütün üretiminde 1.durumdadır.

Pamuk: Asıl  Ege  Bölümündeki  alüvyal  ovalarda  yetiştirilmektedir.Ülke  üretiminin  %40’ını  sağlamaktadır.

Zeytin: Özellikle  Edremit  Körfezi  çevresi,Aydın,Muğla ve İzmir başta gelmektedir.Türkiye yağlık zeytin üretiminde 1.sıradadır.

İncir: Özellikle  Büyük Menderes  ovasında  yetiştirilir.Türkiye incir üretiminde 1. sıradadır.

Turunçgiller:Turunçgil üretiminde Akdeniz Bölgesi’nden sonra 2.sıradadır.

Üzüm: Özellikle Gediz ovasında  yetiştirilmektedir.Türkiye  üretiminin %35’ini  sağlar.Türkiye çekirdeksiz üzüm üretiminde Dünya’da  1.  Sırada  yer  almaktadır.

Pamuk: Asıl  Ege  Bölümünün  alüvyal  ovalarında yetiştirilmektedir.

Haşhaş: İç  Batı  Anadolu Bölümü’nde  Afyon  ve  Kütahya  çevresinde devlet kontrolünde üretilmektedir.

Şekerpancarı: İç  Batı  Anadolu  Bölümü’nde  yetiştirilir.

Tahıllar:Ülke tahıl üretiminin 1/10’unu sağlar.Özellikle buğday üretimde başta gelmektedir.Buğdayı arpa takip etmektedir.Tahıllar özellikle İç  Batı  Anadolu Bölümü’nde  yetiştirilmektedir.

PİRİNÇ: Gediz ovasında pirinç tarımı yapılmaktadır.İzmir çevresinde

anason ve kenevir üretilmektedir.Bölgede özellikle otlakların arttığı İç Batı Anadolu Bölümü’nde hayvancılık önemli bir geçim kaynağı durumundadır.Muğla’da arıcılık yapılmaktadır.Türkiye bal üretiminde 1. sıradadır. Kıyılarda balıkçılık,Bodrum ve Marmaris’te sünger avcılığı yapılmaktadır.Denizli,İzmir ve Afyon’da tavukçuluk gelişmiştir.

7.BÖLGENİN YER ALTI  ZENGİNLİKLERİ:

Krom: Muğla, Denizli ve Kütahya.

Demir: Balıkesir  ve  Kütahya.

Linyit:Soma,Tavşanlı,Tunçbilek,Değirmisaz,İzmir ve Yatağan çevresi.Bölge ülkemizde  linyitin en  çok  çıkartıldığı  bölgedir.

Civa: Uşak  ve  İzmir.

Bor: Kütahya  ve  Eskişehir.

Manganez: Uşak, Afyon  ve  Denizli.

Mermer: Afyon  ve  Denizli.

Titanyum: İzmir  ve  Manisa

Uranyum: Manisa, Aydın  ve  Uşak.

Tuz: İzmir Çamaltı tuzlası

Antimon:Ödemiş

8.BÖLGEDE ENDÜSTRİ:

Bölge özellikle ulaşımın kolay olması,hammadde kaynaklarının fazla olması ve zengin bir pazarlama imkanına sahip olması nedeniyle gelişmiştir.Sanayi  bakımından  Marmara  Bölgesinden  sonra  2.  sırada  yer almaktadır.Asıl  Ege  Bölümü  daha fazla gelişmiştir.En gelişmiş sanayi kenti  İzmir’dir. İzmir önemli bir  ihracat  limanı  durumundadır.Uluslararası İzmir Fuarı ülkemizin en  önemli  uluslararası  fuarıdır. İzmir’de  Aliağa  Petrol  Rafinerisi,otomobil,demir-çelik ve kağıt fabrikaları ile alkollü içecek ve sigara fabrikaları bulunmaktadır.Ayvalık ve Edremit zeytin yağı ve sabun fabrikalarıKütahya ve Uşak’ta şeker fabrikalarıAfyon’da mermer,kağıt ve şekerleme sanayiKütahya’da azot fabrikası, seramik fabrikaları ve çinicilikİzmir-Salihli arasında tuğla ve kiremit sanayiDenizli’de dokuma sanayiYatağan,Muğla, Tunçbilek,Kütahya, Soma ve Manisa’da  termik  santraller  bulunmaktadır. Denizli-Sarayköy’de  Jeotermal  santrali, Demirköprü, Adıgüzel  ve  Kemer  Hidroelektrik  Santralleri bulunmaktadır.Ülkemizdeki ilk  demiryolu hattı İzmir-Aydın  arsında  kurulmuştur. 

9.BÖLGEDE NÜFUS  VE  YERLEŞME:

2000  Genel nüfus sayımına  göre  nüfusu 8 938 781 kişidir.Aritmetik nüfus  yoğunluğuna göre  km2’ye  100  kişi düşmektedir.Bu açıdan Türkiye ortalamasının üstündedir.Nüfus yoğunluğu özellikle ovalarda artmaktadır. Nüfus yoğunluğu açısından 2.,miktarı açısından 3. sırada yer almaktadır.İzmir ve Manisa en kalabalık nüfusa sahip illerdir.Nüfusun %38.50’ si kırsal, %61.50’si kentlerde yaşamaktadır. Kıyıda bulunması ve bol yağış almasına rağmen dağlık  ve engebeli olması nedeniyle ulaşımın zor olduğu  Menteşe  Yöresi az  nüfuslanmıştır.

10.BÖLGE’DE TURİZM:

Yurdumuzda bulunan turistik tesislerin %30’u bu bölgede bulunmaktadır.Bu açıdan Marmara ve Akdeniz Bölgelerinden sonra 3. sırada yer almaktadır.Turizm gelirleri açısından ise Marmara Bölgesi’nden  sonra  2. sırada yer alır.Bölge  kıyıları  deniz  turizmi  açısından  zengin doğal ve tarihi kaynaklara sahiptir. Bölgede  Bergama,Efes,Milet,Selçuk,Sard,Denizli ve Karacasu gibi arkeolojik merkezler,Kuşadası,Dilek Milli Parkı,Gölcük,Spil Dağı,İzmir Kuş cenneti, Pamukkale-Denizli  Travertenleri ve Karagöl gibi doğal güzelliklere sahip merkezler ile İzmir,Çeşme,Kuşadası,Bodrum ve Marmaris gibi deniz turizminin geliştiği alanlar en önemli turistik zenginliklerdir.

 

MARMARA BÖLGESİ

 

1.BÖLGENİN KONUMU, SINIRLARI  VE  KOMŞULARI:

Bölge ülkemizin kuzeybatısında bulunmaktadır,adını çevrelediği Marmara Denizi’nden almıştır.Kuzeyinde Karadeniz ve Bulgaristan,batısında Bulgaristan , ve Ege Denizi bulunmaktadır.Bölge doğudan Karadeniz ve İç Anadolu,güneyden Ege  bölgeleri  ile  komşudur.

2.BÖLGENİN ALANI  :

Bölge 67.000 km2’lik yüzölçümüyle Türkiye’nin %8.5’ini  kaplamaktadır. Bu alanı ile 6.sırada yer almaktadır.

3.BÖLGENİN BÖLÜMLERİ VE ÖNEMLİ KENTLERİ:

a.Çatalca-Kocaeli  Bölümü:İstanbul,İzmit,Adapazarı,Gölcük ve Hereke

b.Ergene  Bölümü:Edirne,Babaeski,Lüleburgaz,Çorlu ve Silivri

c.Yıldız  Dağları  (Istranca) Bölümü:Kırklareli,Vize,Pınarhisar ve Saray

d.Güney  Marmara: Bölümü:Bursa,Balıkesir,Çanakkale,Gelibolu,Gemlik,Mudanya, Erdek ve Bandırma

4.BÖLGENİN YERYÜZÜ  ŞEKİLLERİ

Kıyıları: Bölgede bulunan başlıca körfezler İzmit, Gemlik, Erdek  ve  Saros  körfezleridir.  Bölgede bulunan başlıca yarımadalar Gelibolu, Biga, Kapıdağ, Armutlu, Çatalca-Kocaeli’dir. Bölgede bulunan başlıca adalar Gökçeada, Bozcaada ve İmralı adasıdır. İstanbul  ve  Çanakkale  Boğazları  Ria  Tipi  kıyılar biçimindedir.Kapıdağ  Yarımadası  Tombolo’dur. Dağları: Ortalama  yükseltinin  en  az olduğu bölgemizdir.Bölgenin en yüksek yeri Uludağ’dır (2545 m).Bölgede bulunan diğer önemli yükseltiler Yıldız  Dağları, Koru  Dağı, Işıklar Dağı, Biga  Dağları ve Samanlı  Dağlarıdır.Ovaları: Ortalama yükseltinin az olduğu bölgede arazinin büyük bölümü ova ve platolarla kaplanmıştır.Bölgede bulunan başlıca ovalarımız Balıkesir, Adapazarı, Bursa, Karacabey ve İnegöl ovalarıdır.

Akarsuları: Kaynağını İç Anadolu Bölgesi ve İç Batı Anadolu Bölümü’nden alan Sakarya,Meriç’in kolu olan Ergene,Biga,Gönen, Susurluk ve kolları olan Nilüfer ve Kemalpaşa çayları önemli akarsulardır.

Gölleri: Göller bakımından zengin bir bölgedir.Küçük ve Büyük Çekmece ile Terkos gölleri kıyı set (Lagün)gölleridir.Sapanca gölü alüvyal set,Manyas,İznik ve Ulubat gölleri tektonik, Ömerli ise baraj  gölüdür.

5.BÖLGENİN İKLİMİ  VE  BİTKİ  ÖRTÜSÜ:

Marmara  Bölgesi  bulunduğu konum nedeniyle çeşitli  iklim  ve zengin bitki  çeşitliliğine  sahiptir.Karadeniz ,Akdeniz, karasal iklim özelliklerinin ve bu iklimlere ait bitki türlerinin geçiş alanı durumundadır. Ege ve Marmara kıyılarında bozulmuş Akdeniz iklimi ve buna bağlı olarak çeşitli maki türleri,İç kesimlerde ve özellikle Ergene Havzası’nın iç kısımlarında karasal iklim şartları ortayaçıkmaktadır. Karadeniz  kıyılarında  ve Karadeniz Bölgesi sınırlarında Karadeniz  İklimi etkin hale geçer ve  ormanlar  görülür.Bölgede yükseltinin çok az olması balkanlar üzerinden gelen hava kütlelerinin rahatça bölgeye girmesini ve etkili olmasını sağlamaktadır.Bölgede yaz kuraklığının en belirgin olduğu alan Akdeniz ikliminin etkisiyle Güney Marmara’dır.Bölgede en fazla yağış alan alanlar dağların kuzeye bakan yamaçlarıdır.Bölge orman varlığı açısından 3.sıradadır.

6.BÖLGEDE TARIM  VE  HAYVANCILIK:

Bölge ortalama yükseltinin az olması nedeniyle yüzölçümüne göre yurdumuzda ekili-dikili  alanın  en  fazla olduğu yerdir. Uygun arazi şartları ve geniş tarım alanları nedeniyle makineli  tarım gelişmiştir.İklim  açısından çeşitliliğin fazla oluşu  yetiştirilen  ürünlerinde  çeşitli olmasını sağlamaktadır. Tüm bu olumlu şartlar yanında sulama imkanlarının ve tüketici  nüfusun  fazla  olması  tarımın  gelişmesini sağlamıştır.Bölgede üretilen tarımsal ürünler nüfusun ihtiyacını karşılayamadığından diğer bölgelerimizden karşılanmaktadır.

Ayçiçeği: Sanayi ürünleri içerisinde bölgede en fazla üretilen tarım ürünüdür.Başlıca üretim alanı Ergene  Havzası’dır.Türkiye üretiminin ¾ ‘ünü sağlar

Zeytin: Özellikle sofralık üretim yapılır.Gemlik Körfezi ve Erdek en önemli üretim alanıdır.Pamuk:Başlıca üretim alanı Balıkesir çevresidir.

Şekerpancarı: Trakya’nın büyük bölümünde ve Güney Marmara’da üretim yapılmaktadır.En önemli üretim merkezleri Adapazarı ve Balıkesir’dir.Buğday: Başlıca üretim alanları Tekirdağ,Edirne ve Kırklareli’dir.

Pirinç: Ergene  ve  Meriç  havzalarında üretim yapılmaktadır.Tütün:Balıkesir,İzmit,Adapazarı ve Çanakkale başlıca üretim merkezleridir.

Bağcılık:Trakya’da Tekirdağ çevresinde yoğunlaşmıştır.

Mısır: Karadeniz Bölgesi’ne yakın alanlarda ve  Trakya’da üretim yapılmaktadır.Bölgede otlak alanları azdır.Hayvancılık özellikle ahır  hayvancılığı ve mandıracılık biçiminde yapılır.Edirne ve Kırklareli’de mandıracılık özellikle peynir üretimi gelişmiştir.Güney Marmara’da küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır.Bursa’da merinos cinsi koyunlar yetiştirilmektedir. İstanbul  ve  çevresinde  kümes  hayvancılığı yoğunlaşırken, Bursa  ve Bilecik’te  ipekböcekçiliği yapılmaktadır.Boğazlarda balıkçılık yapılmaktadır

7.BÖLGENİN YER ALTI  ZENGİNLİKLERİ:

Yer altı kaynakları açısından zengin değildir.

Bor: Balıkesir,Bursa, Kütahya,Eskişehir

Volfram (Tungsten):Uludağ-Bursa, Demirköy-Kırklareli

Mermer:Marmara Adası

Linyit:Trakya ve Güney Marmara

Barit: Lapseki-Çanakkale

Doğalgaz: Kırklareli

Demir: Kocaeli ve  Sakarya

Manyezit-Magnezyum: Bilecik

Krom: Bursa

Kurşun ve Bakır: ÇanakkaleBölge yaşanan yoğun tektonik hareketler sonucunda oluşan faylar nedeniyle kaplıcalar bakımından çok zengindir Yalova,Armutlu,Gönen ve Bursa önemli kaplıca merkezleridir. 

8.BÖLGEDE ENDÜSTRİ:

Marmara Bölgesi demir-çelik ve orman ürünleri sanayileri dışında kalan tüm sanayi kollarında Türkiye’de birinci sıradadır. Türkiye’de sanayi sektöründe çalışanların %59’u burada bulunmaktadır.Milli  gelirimizin  %20’si  sağlar.Mevcut sanayi üretiminin 1/3’ü  bu  bölgeden  karşılanır. Ulaşımını  kolay  olması, hammadde ihtiyacının kolay sağlanması, , işgücünün  fazla  olması, tüketici  nüfusunun  fazla  olması  ve  pazarlama  kolaylığı  gibi nedenlerin etkisiyle  sanayisi  çok gelişmiştir.Bölgemiz enerji  üretimi  en  az  tüketimi en fazla olan bölgedir. İstanbul-Kocaeli-Adapazarı  arası sanayi kuruluşlarının en fazla yoğunlaştığı alandır. İstanbul  ülkemizin en büyük  ithalat  limanıdır. Alpullu,Adapazarı ve Susurlukta şeker fabrikaları,Trakya’da yağ fabrikaları,Bursa ve Çanakkale’de konservecilik,Edirne ve Kırklareli’de Süt ve süt ürünleri,Tekirdağ ve Bozcaada’da rakı ve şarap,İstanbul Maltepe ve Cevizli’de sigara fabrikaları,İstanbul,Çerkezköy,Hereke ve Bursa’da dokuma sanayi,Yarımca ve Bandırma’da gübre fabrikaları,İzmit ve İstanbul’da ilaç ve boya fabrikaları,İzmit,Adapazarı ve İstanbul’da lastik fabrikaları,İzmit’te  İpraş  Petrol  Rafinerisi,İstanbul,Bursa ve Adapazarı’nda otomobil ve beyaz eşya fabrikaları,Çanakkale,Bozöyük ve Bilecik’te seramik,İstanbul,Gebze ve Çayırova’da cam,İstanbul ve Tekirdağ’da tuğla,İzmit’te bulunan kağıt fabrikası bölgenin en önemli sanayi kuruluşlarıdır.Ambarlı’da  Doğalgaz  ve  Fuel Oil, Bursa’da  ve  Hamitabat’ta  Doğalgaz, Kırklareli  ve  Orhaneli’nde ise termik  santrallerimiz bulunmaktadır.

9.BÖLGEDE NÜFUS  VE  YERLEŞME:

Bölgenin nüfusu  2000  sayımına  göre  17 365 027 kişidir.Nüfus  yoğunluğu çok fazladır, km2’ye  241  kişi düşmektedir. Bu Türkiye  ortalamasının  çok üstündedir. Yoğunluk bazı alanlarda 1280 ile 2500 kişiye ulaşabilmektedir. (İstanbul)Nüfusun en seyrek olduğu alanlar Yıldız Dağları Bölümü,Biga Yarımadası ve Saros körfezi çevresidir.Kentsel  nüfusun  en  fazla  olduğu bölgemizdir.Kırsal nüfus %15.7 civarındadır. Bölgede erkek nüfus kadın nüfustan daha fazladır.Nüfus büyük oranda Çatalca-Kocaeli  yarımadasında  yoğunlaşmıştır.İstanbul  en fazla nüfusa sahip ilimizdir.(2000 sayımına göre nüfusu 10 018.735 kişidir) Bölge en fazla iç göç alan yerdir.İstanbul, İzmit, Adapazarı  ve  Bursa  en önemli  illeridir. Nüfus  artış  hızı  %o 36’dır.

10.BÖLGE’DE TURİZM:

Turizm  geliri  en  fazla  olan  bölgemizdir. İstanbul, Bursa  ve  Edirne  sahip olduğu tarihi ve doğal zenginlikler nedeniyle en önemli turizm merkezleridir.Özellikle Bursa ve Yalova’da bulunan kaplıcalar,Manyas Kuş  Cenneti,Çanakkale Truva, Uludağ,Çanakkale ve Gelibolu Yarımadası,Ayasofya, Sultanahmet, Süleymaniye, Kapalı Çarşı,Topkapı Müzesi,Dolmabahçe Sarayı en fazla ilgi çeken alanlardır. Bölgede  bulunan  adalar  ve  kıyılar tarihi ve doğal bakımdan önemli zenginliklere sahiptir.

KARADENİZ BÖLGESİ

 

1.BÖLGENİN KONUMU, SINIRLARI  VE  KOMŞULARI:

Bölge adını aldığı Karadeniz kıyısı boyunca doğuda Gürcistan ile batıda Adapazarı Ovası’nın doğusu arasında dar bir şerit olarak uzanmaktadır.Güneyinde Doğu Anadolu ve İç  Anadolu Bölgesi,batıda Marmara  Bölgesi yer almaktadır.

2.BÖLGENİN ALANI  :

Bölgenin gerçek  alanı  143.537 Km2 ‘dir.Bu alanı ile Türkiye’nin %18’ini  kaplamaktadır. Büyüklük bakımından 3.sıradadır.

3.BÖLGENİN BÖLÜMLERİ VE ÖNEMLİ KENTLER:

a.Batı  Karadeniz: 

Zonguldak,Bolu,Kastamonu,Sinop,Bartın,Karabük

b.Orta  Karadeniz:Samsun,Çorum,Amasya,Tokat,Çarşamba,

c.Doğu  Karadeniz:Ordu,Giresun,Trabzon,Rize,Artvin,Gümüşhane,Bayburt

4.BÖLGENİN YERYÜZÜ  ŞEKİLLERİ:

Kıyıları: Boyuna  kıyı  tipi  görülür.Dağlar  kıyıya  paralel  olarak  uzanmaktadır.Bu nedenle kıyı düzlükleri,körfezler,doğal limanlar ve girinti-çıkıntı azdır.Sinop tek  doğal  limanıdır.Sinop limanı ard (Hinterland) bölgesinin dar olması ve ulaşım imkanlarının kısıtlı olması nedeniyle gelişememiştir.Kıyılarda çok sayıda falezler (Yalıyar)  oluşmuştur. Bölge özellikle arazi yapısı ve yüksek yağış miktarına bağlı olarak heyelan afetlerinin en fazla yaşandığı yerdir. DağlarıBölge oldukça dağlık ve engebeli bir yapıya sahiptir.Dağlar genel olarak kıyıya paralel biçimde uzanır.Bu durum kıyı ile iç kesimler arasında büyük farklılıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Orta Karadeniz Bölgesi’nde bulunan dağlar akarsu aşındırmalarına maruz kaldığından yükseltileri daha azdır.

a.Batı  Karadeniz: Bölümde bulunan dağlar kıyıya ve birbirine paralel üç sıra halinde uzanırlar, kıyıdan itibaren ilk sırada Küre  (İsfendiyar) Dağları,ortada  Bolu ve Ilgaz  Dağları,güneyde bulunan sırayı ise  Köroğlu  Dağları meydana getirir.

b.Orta  Karadeniz: Akarsu vadileriyle parçalanmış üst kısımları düzlüklerden oluşan ve yükseltisi fazla olmayan Canik  Dağları yer almaktadır.

c.Doğu  Karadeniz: Bölümde bulunan başlıca dağlar kıyıda Giresun ve Rize dağları yer alır. Bu sıranın güneyinde Çimen,Kop,Mescit ve Yalnızçam dağları yer alır.Bölge ile Doğu Anadolu Bölgesi arasındaki ulaşım Zigana  ve  Kop  geçitleri ile sağlanmaktadır.

Ovaları: Bölgenin başlıca ovaları Kastamonu, Bolu,Düzce  ovaları ile Kızılırmak tarafından oluşturulan Bafra  ve  Yeşilırmak tarafından oluşturulan Çarşamba Delta  ovalarıdır

Akarsuları: Bölgede bulunan akarsular Türkiye’de bulunan en sık akarsu ağlarını meydana getirmişlerdir.Başlıca akarsular Kızılırmak(Yurdumuzun en uzun akarsuyu), Yeşilırmak,Çoruh(Türkiye'nin en hızlı akışlı akarsuyudur),Bartın Çayı(Üzerinde taşımacılık yapılabilen tek ırmağımız), ve Yenice (Filyos)  Çayı’dır.

Gölleri: Bölgede bulunan başlıca göller Sera,Uzungöl,Tortum,Abant  ve  Yedigöller’dir. Bölgede bulunan baraj  gölleri Almus, Suat  Uğurlu, Hasan  Uğurlu (Yeşilırmak), Hirfanlı  ve  Altınkaya (Kızılırmak), Sarıyar (Sakarya)

5.BÖLGENİN İKLİMİ  VE  BİTKİ  ÖRTÜSÜ:

Karadeniz Bölgesi’nin  kıyı  kesiminde  Karadeniz  İklimi  yaşanmaktadır.Bu iklimin etkili olduğu alanlarda  her  mevsim  yağışlı  ve  ılıman şartlar egemen olmaktadır.Bütün yıl yağış alma durumu özellikle Doğu Karadeniz Bölümü için geçerlidir. Yağışın en fazla olduğu mevsim sonbahar, en  az olduğu mevsim yazdır.Bölge yurdumuzda en  fazla  yağış  alan yerdir.Bölgede en fazla yağış alan il Rize’dir.İç  kısımlarda yüksekliğin artması ve deniz etkisinin azalmasına bağlı olarak karasal iklim şartları ortaya çıkar. Bu alanlarda yazlar  sıcak  ve  kurak  kışlar  soğuk  ve  kar  yağışlı  geçmektedir.Yağışın en fazla olduğu mevsim ilkbahar, en  az olduğu mevsim yaz mevsimidir. Bitki  örtüsü  Bozkır’dır.Yağışın  yeterli  olması  nadas uygulamasının en az olduğu bölgemiz olmasını sağlamıştır.Kıyı kesimleri yüksek nemlilik miktarına bağlı olarak yurdumuzda sıcaklık farklarının en az olduğu yerlerdir.Bölgede yağış miktarının dağılışında yükselti ve dağların uzanış biçimi önemli rol oynamaktadır.Bölgeyi etkileyen hava kütlelerinin büyük oranda kuzeybatı yönlü olması kıyılarda batıya bakan yamaçların bol miktarda yağış almasına neden olmaktadır. Kıyılar yurdumuzda bağıl nem ve bulutluluk oranının en yüksek olduğu alanlardır.Kış aylarında Doğu Karadeniz’de yaşanan fön rüzgarları sıcaklığın çok yükselmesine neden olur.Orta Karadeniz Bölümü’nde yükseltinin azalmasına bağlı olarak yağış miktarıda azalmaktadır. Karadeniz Bölgesi bitki örtüsü bakımından yurdumuzun en zengin bölgesidir. Bitki  örtüsü  ormandır. Bölge  orman  bakımından  yurdumuzda ilk  sırada yer almaktadır. Bölge ülke ormanlarımızın  %27’sini barındırmaktadır.Kıyıdan itibaren 1000metreye kadar kışın yaprağını döken ağaçlardan oluşmuş ormanlar bulunur.Daha yüksek alanlarda Ladin,köknar ve sarıçamlardan oluşan iğne yapraklı ağaçların oluşturduğu ormanlar yer alır. Orta Karadeniz’de yağışın azalmasına bağlı olarak orman örtüsü zayıflar.Bölgenin özellikle batısında Akdeniz ve Karadeniz iklimine ait bitkilerin bir arada bulunduğu çalı örtülerine psödomaki adı verilir.

6.BÖLGEDE TARIM  VE  HAYVANCILIK:

Bölgede en önemli geçim kaynağı tarımdır. Ancak ekili dikili alan oranı düşük durumdadır. (%20)Bölgede bulunan başlıca tarım alanları dar kıyı şeridinde küçük parçalar halinde bulunan ovalar ve iç kısımlarda yer alan çöküntü ovalarıdır.Bol yağış alması nedeniyle yurdumuzda nadas uygulamasına gerek kalmaz.

Bölgede bulunan başlıca tarım alanları: Bafra ve Çarşamba delta ovaları, Düzce, Erbaa, Niksar,Bolu,Turhal,Tokat, Suluova, Havza, Gökırmak ve Devrez ovalarıdır.

ÇayÜlkemizde 1924 yılından itibaren yetiştirilmeye başlanmıştır.Ülkemizde tek üretim sahası,Trabzon’un batısı ile Gürcistan sınırı arasında bulunmaktadır.Çay üretiminin tamamı buradan sağlanır.

Fındık: Yurdumuzda üretilen fındığın tamamına yakını buradan sağlanır.Üretimin en fazla olduğu alanlar Ordu  ve  Giresun  arasıdır.Türkiye Dünya fındık üretiminde 1.sıradadır.

Tütün: Özellikle Samsun,Tokat,Amasya ve Düzce ovası başlıca üretim alanıdır.

Mısır: Başlıca üretim alanları Samsun,Bolu,Zonguldak ve Ordu’dur.Mısır üretiminde 1.sırada yer almaktadır.

Şekerpancarı: Özellikle Erbaa,Niksar,Amasya,Samsun,Çorum ve Kastamonu’da üretim yapılmaktadır.

Pirinç:Türkiye pirinç üretiminin%50’ ye yakı bölgeden sağlanır.Başlıca üretim alanları Bafra ve Çarşamba delta ovaları ile Terme ve Tosya’da bulunmaktadır.

Tahıl: Karasal  iklimin  egemen olduğu iç  kısımlarda üretim yapılmaktadır.

Elma : Amasya başta olmak üzere Kastamonu ve Tokat çevresinde üretimi yapılmaktadır.

Keten-Kenevir: Kastamonu başta gelmektedir.Ayrıca Sinop,Ordu ve Zonguldak çevresinde üretim yapılmaktadır.Soya Fasulyesi: Başta gelen üretim alanları Ordu ve Giresun çevresinde toplanmıştır.

Zeytin: Çoruh vadisinin soğuktan korunmuş çukur alanlarında özellikle Artvin ve Yusufeli arasında tarımı yapılmaktadır.

Turunçgiller: Kış ılıklığı sebebiyle Rize çevresinde tarımı yapılır.

Kivi:Özellikle Rize ve Trabzon çevresinde gün geçtikçe tarımı artmaktadır.Sulamanın  yapılabildiği bir çok ovada sebze  ve  meyve tarımı yapılmaktadır. Bölgenin kıyı  kesiminde ılıman ve yağışlı iklim nedeniyle geniş otlak ve meralar oluşmuştur. Bu alanlarda büyükbaş  hayvancılık,iç  kısımlarda yer alan  bozkırlardan oluşan düzlüklerde küçükbaş  hayvancılık yapılmaktadır.Bitki çeşitleri bakımından çok zengin olan bölgemizde özellikle Rize,Kastamonu ,Çankırı, Bolu ve Bayburt’ta arıcılık yapılmaktadır.Rize-Anzer yöresinden sağlanan ve Anzer Balı adı verilen ballar Dünya çapında üne sahiptir.Çok az miktarda üretilebilen hatta bazı yıllarda hiç üretilemeyen bu ballar bilimsel olarak kalite kontrolü altına alınmıştır.Bölgemiz Türkiye balık üretiminin yaklaşık % 80'ini karşılamaktadır.Deniz ürünleri üretiminde 1.sıradadır. Aşırı avlanma ve deniz kirliliğine bağlı olarak balık üretiminde düşme görülmektedir. Karadeniz'de 200 metreden daha derin alanlarda zehirli gazlar sebebiyle canlı hayatına rastlanmaz.

7.BÖLGENİN YER ALTI  ZENGİNLİKLERİ:

Taşkömürü: Zonguldak

Bakır: Murgul (Artvin), Küre (Kastamonu),Espiye (Giresun), Çayeli (Rize). 

Linyit: Çeltek(Merzifon),Bolu, Orta(Çankırı) 

Manganez:Zonguldak,Artvin

8.BÖLGEDE ENDÜSTRİ:Bölge endüstri bakımından gelişememiştir. Bölgede çalışan nüfusun%8’i sanayi sektöründe çalışmaktadır.Demir-Çelik  Sanayisi: Karabük  ve  EreğliBakır  Tesisleri: Samsun’da.

Şeker  Sanayisi: Turhal, Amasya, Suluova, Çorum, Kastamonu  ve  ÇorumTütün  Sanayisi: Samsun  ve  Tokat

Kağıt  Sanayisi:Çaycuma(Zonguldak),Taşköprü(Kastamonu),Aksu(Giresun)

Çay  Sanayisi: Rize ve Borçka

Fındık  Sanayisi: Ordu  ve  çevresi. 

Kereste fabrikaları:Bolu,Düzce ve Kastamonu

Balık yağı ve unu fabrikaları:Trabzon

9.BÖLGEDE NÜFUS  VE  YERLEŞME:

2000  Sayımına  göre  bölgenin  nüfusu  8.439.213 kişidir.Bölgede km2’ye  73 kişi düşmektedir,bu yoğunluk Türkiye  ortalamasının  altındadır. Bölge geçim kaynaklarının sınırlı olması nedeniyle büyük miktarda  göç  vermektedir.Bu nedenle kadın nüfus daha fazladır.Nüfusun büyük bölümü dar kıyı şeridinde,akarsu boylarında oluşan küçük iç  ovalarda  ve  Batı  Karadeniz’deki  maden  ve  sanayi  alanlarında  toplanmıştır. Kıyı gerisinde bulunan dağlık alanlarda nüfus azalmaktadır.Nüfus  artış  hızı  %o 3.65’tir.Türkiye ortalamasına göre çok düşüktür.Kırsal yerleşmelerde  dağınık yerleşme görülür.Özellikle Doğu Karadeniz’de 1000 m.ye kadar olan alanlarda dağınık yerleşme egemendir. Başlıca ev yapım malzemesi ahşap malzemeden oluşmaktadır.Kırsal nüfus %51’i iken kentsel nüfus %49 oranına sahiptir. Kırsal  nüfusun  en  fazla  olduğu  bölgemizdir. Bölgede çalışan nüfusun%71’i tarım,%8’i sanayi,%21’i hizmet sektöründe çalışmaktadır.

10.BÖLGE’DE TURİZM:

Bölgede bulunan en önemli turistik değerleri doğal güzellikler meydana getirmektedir.Bunun yanında tarihi kalıntılar diğer önemli çekim alanıdır.  Özellikle zengin bitki çeşitleri,yaylaları,Bolu’da Abant Gölü ve Yedigöller,Sera ve Uzungöl, Kastamonu’da Safranbolu  evleri, Bolu’da Kartalkaya,Kastamonu ve Ilgaz  Dağları’nda bulunan kış spor merkezleri, Samsun  ve  Tokat’ta bulunan kaplıcalar, Amasya'da (Kral mezarları) ve Trabzon’da bulunan  Sümela  Manastırı bölgenin başta gelen turistik değerleridir. Çoruh nehri rafting sporu açısından gelişmektedir.Her mevsim yağışlı olduğundan deniz turizmi fazla gelişmemiştir.Kurtuluş Savaşımız Mustafa Kemal Atatürk’ün  19  Mayıs  1919’da  Samsun’a   ayak  basmasıyla başlamıştır. Havza,  Tokat  ve  Amasya  Kurtuluş Savaşımızda büyük öneme sahip olan kentlerdir.

 

AKDENİZ  BÖLGESİ

 

1.BÖLGENİN KONUMU, SINIRLARI  VE  KOMŞULARI:

Bölge  yurdumuzun  güneyinde, adını aldığı Akdeniz  boyunca  bir  şerit  halinde  uzanır. Bölgenin doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi,batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde İç ve Doğu Anadolu Bölgesi yer almaktadır.

2.BÖLGENİN ALANI  : Ülkemizin % 15’ini kaplamaktadır kapladığı alan bakımından 5.sırada bulunmaktadır.

3.BÖLGENİN BÖLÜMLERİ VE ÖNEMLİ KENTLERİ:

a.Adana  Bölümü:Antalya,Burdur,Isparta,

b.Antalya  Bölümü:Adana,Mersin,Hatay,Osmaniye,Kahramanmaraş,İskenderun

4.BÖLGENİN YERYÜZÜ  ŞEKİLLERİ:

Kıyıları: Toros Dağları genel olarak kıyıya paralel biçimde uzanır.Boyuna kıyı tipi egemendir. Falezler meydana gelmiştir.Ancak Teke Yöresi’nde kıyıya dik olarak uzanırlar.Bu alanda enine kıyı tipi görülür.Kaş,Fethiye ve Kekova Körfezi kıyılarında dalmaçya kıyı tipi görülür. Kıta sahanlığı oldukça geniştir.Dağların uzanışı nedeniyle iç kısımlar ile kıyı kesimi arasında farklılıkların oluşmasına neden olur.Kıyı daha fazla yağış alır ve deniz etkisi iç kısımlara giremez.Ulaşım imkanları kısıtlıdır ve geçitlerden sağlanır. Çubuk,Sertavul,Gülek ve Belen en önemli geçitlerdir.Kıyılarda bulunan başlıca körfezler,İskenderun,Mersin ve Antalya körfezidir.Taşeli ve Teke Yarımadası diğer önemli girinti ve çıkıntıları meydana getirir. Akdeniz yüksek sıcaklık  ve  buharlaşma  nedeniyle  en  tuzlu  denizimizdir.Dağları: Bölge büyük oranda Toros Dağları ve yüksek platolar ile kaplıdır.Bu nedenle oldukça dağlık bir bölgedir.Toros Dağları Alp Orojenezinin ülkemizde bulunan güney kanadını oluşturan kıvrım dağlarıdır.Toros Dağları Bölgede iki bölüme ayrılmaktadır.Taşeli Platosu bu iki bölüm arasına sınır oluşturmaktadır. Batı  Toroslar, Bey  Dağları, Çiçekbaba ve  Barla  Dağları, Sultan  Dağı, Dedegöl  ve  Geyik  Dağları, Orta  Toroslar, Bolkar  Dağları,Aladağlar Tahtalı ve Binboğa  Dağları ve Nur  Dağları’ndan oluşmaktadır.Toros Dağları genel olarak kıyıya paralel biçimde uzanır. Ancak Teke Yöresi’nde kıyıya dik olarak uzanırlar. Dağların uzanışı nedeniyle iç kısımlar ile kıyı kesimi arasında farklılıkların oluşmasına neden olur.Kıyı daha fazla yağış alır ve deniz etkisi iç kısımlara giremez.Ulaşım imkanları kısıtlıdır ve geçitlerden sağlanır. Çubuk(İç Anadolu ve Ege Bölgesi’ni Antalya’ya bağlar),Sertavul(İç Anadolu’yu Silifke üzerinden Akdeniz’e bağlar),Gülek(İç Anadolu’yu Pozantı üzerinden Akdeniz’e bağlar) ve Belen(Nur dağlarını aşar) en önemli geçitlerdir.

Karslaşma: Yağışlar,yüzey ve yer altı suları tarafından kalker, jips, kayatuzu, dolomit (Karstik taş )gibi eriyebilen taşların kimyasal olarak aşındırılmasına karstlaşma bunun sonucunda ortaya çıkan şekillere karstik şekiller denir.Özellikle kalker(kireç taşı) üzerinde meydana gelen Karstik şekiller daha belirgin ve daha uzun ömürlüdür.Yurdumuzda özellikle Toroslar üzerinde oldukça yaygındır. Bu nedenle yurdumuzda Karstik şekillerin en yaygın olduğu alanlar Toros dağlarıdır. Toroslar üzerinde özellikle,Göller yöresi ve Taşeli platosu karstlaşmanın en yaygın olduğu alanlardır. Bölgede bu olaya bağlı olarak birçok karstik şekil meydana gelmiştir.

Ovaları: Çukurova (Yurdumuzdaki en büyük delta ovasıdır,Seyhan  ve  Ceyhan  Nehirleri  tarafından meydana getirilmiştir.), Amik, Antalya ve Göller  Yöresinde bulunan çöküntü  ovaları bölgede bulunan başlıca tarım alanlarını meydana getirir.

Platoları:Başlıca platoları Taşeli  ve  Teke  platolarıdırAkarsuları: Bölge akarsu ağı akımından zengindir.

Bölgede bulunan başlıca akarsular: Asi, Seyhan, Ceyhan, Göksu, Manavgat,Tarsus,Köprüçay,Dalaman ve Aksu’dur.Bölge akarsuları iklim nedeniyle büyük oranda düzensiz rejime sahiptirler.Yaz aylarında seviyeleri büyük miktarda düşmektedir.Batıda bulunan akarsuların büyük bölümü karstik kaynaklardan beslenmektedir.

Gölleri: Göl bakımından yurdumuzdaki en zengin bölgedir.Beyşehir, Eğirdir ve Kovada gölleri açık havzalara sahip tatlı sulu göllerdir.Bölgede bulunan diğer önemli göller Burdur, Acıgöl, Suğla, Söğüt, Salda, Elmalı  ve  Avlan gölleridir.

Bölgede bulunan baraj gölleri:Ceyhan üzerinde; Aslantaş ve Menzelet,Seyhan üzerinde Seyhan, Manavgat üzerinde Oymapınar, Tarsus Çayı üzerinde Kadıncık 1–2, Göksu üzerinde Göksu , Aksu üzerinde Kovada1-2 ve Kepez barajlarının meydana getirdiği baraj gölleri bulunmaktadır.Antalya Bölümü’nde bulunan Göller  Yöresi  kapalı  havza durumundadır.

5.BÖLGENİN İKLİMİ  VE  BİTKİ  ÖRTÜSÜ:

Bölgenin büyük bölümünde Akdeniz İklimi egemendir.Kıyı ve iç kısımlar arasında dağların uzanışı ve yükseltiye bağlı olarak iklim farklılıkları meydana gelmiştir.Kıyı kesiminde yazları  sıcak  ve  kurak, kışları  ılık  ve  yağışlı geçen sıcaklık farklarının,kar yağışları ve donma olaylarının az görüldüğü Akdeniz iklimi etkili olmaktadır.İç kısımlarda karasal iklim egemen duruma geçer bu alanlarda kışlar soğuk ve kar yağışlı geçmektedir.Kıyılarda yıllık sıcaklık ortalaması 180C’nin üstündeyken,Göller Yöresinde 12-130C,Toros dağlarının yüksek kesimlerinde 6-70C olmaktadır.Bölgede yaz ayları kuraklığın etkisi altındadır.Kış aylarında özellikle dağların kıyılara bakan yamaçlarında orografik yağışlar meydana gelmektedir. Kıyılarda yaşanan fön rüzgarlarının etkili olduğu dönemlerde yüksek sıcaklıklar yaşanır. Bölge yurdumuzda kış mevsiminin  en  ılık  geçtiği,yıl  içinde  gölge  uzunluğunun  en  kısa  olduğu,güneşlenme  süresinin  en  fazla  olduğu  yerdir. Bölgenin doğal bitki örtüsünü makiler meydana getirir.Makiler Kızılçam ağaçlarının tahribi sonucunda oluşan ikincil bir bitki örtüsüdür.Bölgede makiler kıyıdan itibaren 700-800 metreye kadar görülmektedirler.Bu yükseltinin üstünde Kızılçam,Karaçam,Göknar ve Sedir ağaçlarından oluşan ormanlar yer almaktadır.2000 metrenin üstündeki alanlarda dağ çayırları yer almaktadır.Dağların  kuzey  yamaçlarında  ve  göller  yöresinde iklimin  karasallaşmasına bağlı olarak yer yer bozkırlar egemen olmaktadır. Bölge orman  varlığı bakımından  % 21  ile  2.  sırada yer almaktadır.

6.BÖLGEDE TARIM  VE  HAYVANCILIK:

Tarım bölgemizde başta gelen ekonomik faaliyettir.Ancak bölgede arazi şartları nedeniyle mevcut toprakların ¼ ekili-dikili durumdadır.Yer şekillerinin olumsuz etkisine rağmen özellikle kıyılarda iklim şartlarının çok olumlu imkanlar sunduğu görülmektedir.Yurdumuzda bitkisel üretim açısından en fazla çeşit bulunan bölgemizdir.Uygun iklim koşulları nedeniyle yılda  birden  fazla  ürün  alınabilmektedir.Yurdumuzda sebze  ve  meyvenin  en  erken  olgunlaştığı  bölgemizdir.

Buğday: 

Bölgede özellikle dağların  kuzey  yamaçlarında etkili olan  karasal  iklim sahalarında tarımı yapılmaktadır. 

Pirinç: Amik  Ovası ve  Kahraman Maraş  çevresinde üretim yapılmaktadır.

Pamuk: Özellikle Çukurova  ve  diğer kıyı  ovalarında üretim yapılır.

Tütün: Burdur  ve  Göller  Yöresinde  tarımı yapılmaktadır.Turunçgiller: Akdeniz  İkliminin  görüldüğü  kıyı kısımlarında yoğun olarak  görülmektedir. Bölge Türkiye turunçgil üretiminde ilk sırada yer alır.

Muz: Büyük kısmı Erdemli- Antalya arasında  yer alır.Yurdumuzda üretilen muzun tamamı buradan sağlanır.

Susam:Antalya,İçel

Yerfıstığı:Ülke üretiminin tamamına yakını buradan sağlanır.Başlıca üretim alanları Adana,İçel,Antalya,Hatay ve Kahraman Maraş’tır. 

Soya Fasulyesi:Gül:Isparta çevresi 

Zeytin:Tüm kıyı kesimlerinde özellikle Hatay ve İçel’de yoğunlaşmaktadır. Bölge tamamen zeytin üretim şartlarını bulundurmasına rağmen daha fazla gelir getiren ürünlere yönelinmesi nedeniyle üretim miktarı düşüktür. 

Göller  Yöresi: Başlıca ürünler Ananas, Haşhaş, Gül  ve  Şekerpancarı’dır.  Mersin  ve  Antalya  çevresinde  turfanda  sebze  yetiştiriciliği yaygındır.

Seracılık: Bölge iklim şartları nedeniyle Türkiye’de seracılığın en fazla yapıldığı bölgedir.Bölgede çayır ve otlaklar azdır.Ancak beslenen hayvan sayısı fazladır.Bölgede en fazla beslenen hayvan kıl keçisidir.Kıyı ve yaylalar arasında kalan sahalarda koyun yetiştirilmektedir.Genel olarak bakıldığında  hayvancılığın fazla gelişmediği görülmektedir.Bölgede yapılan hayvancılık yaylacılık  çerçevesinde yürütülmektedir.Bölgede yaygın olarak tavukçuluk ve arıcılık yapılmaktadır.Daha fazla gelir amacıyla diğer ekonomik kaynakların tercih edilmesi nedeniyle balıkçılık fazla gelişmemiştir. 

7.BÖLGENİN YER ALTI  ZENGİNLİKLERİ:

Krom: Adana,İçel,Fethiye,Marmaris,Bolkardağı,Kahraman Maraş ve İskenderun

Barit: Alanya-Gazipaşa (Antalya), İçel

Boksit  (Alüminyum): Akseki(Antalya),

Kükürt: Keçiborlu(Isparta) 

Demir: Adana  ve  İçel

Linyit:Ermenek

Amyant: Hatay-İskenderun

Manganez: Adana, Muğla  ve  Burdur

Zımpara taşı:Fethiye-Köyceğiz arası

Mermer: Yayladağı( Hatay)

8.BÖLGEDE ENDÜSTRİ:

Bölgenin Türkiye sanayi ürünü üretimindeki katkısı %10 düzeyindedir.Bölgede özellikle tarıma dayalı sanayi kolları gelişme göstermektedir.Adana’da özellikle dokuma,bitkisel yağ,tarım makineleri ve aletleri ve gübre fabrikaları yoğunlaşmaktadır.Antalya’da bulunan ferrokrom tesisleri,Isparta’da halı dokuma,gül yağı ve orman ürünleri fabrikaları,Burdur’da şeker fabrikası, Taşucu ve Dalaman’da bulunan kağıt fabrikaları,İskenderun demir-çelik fabrikası, Mersin’de Ataş petrol rafinerisi ve çimento fabrikaları bölgenin önemli sanayi kuruluşlarıdır.Mersin ve İskenderun limanları yurdumuzun önemli ihracat ve ithalat limanlarındandır. Mersin’de bulunan serbest bölge yurdumuzun ilk serbest bölgesidir ekonomik açıdan büyük önem taşımaktadır.

9.BÖLGEDE NÜFUS  VE  YERLEŞME:

2000 nüfus sayımına göre  8.706.005 kişidir.Nüfus miktarı bakımından 4.sırada bulunmaktadır.Nüfus  yoğunluğu Türkiye ortalamasının üstündedir.Bölgede Km2’ye  98 kişi düşmektedir. En fazla nüfus bulunan kentler Adana, Mersin ve Antalya’dır.Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu yer Hatay’dır.Kıyı alanlarında ve verimli ovalarda nüfus artarken, arızalı ve karstik arazi yapısı nedeniyle Teke ve Taşeli yöreleri ile Toros Dağları ve Göller Yöresi’nde azalmaktadır. Kentsel nüfusun en fazla olduğu iller Adana,Antalya ve İçel’dir.Nüfus  artış  hızı  %o 21.43’dür

10.BÖLGE’DE TURİZM: Bölge sahip olduğu iklim özellikleri,doğal güzellikleri ve tarihi miraslar nedeniyle turizm açısından gelişmiştir.Uygun iklim ve kıyı imkanları nedeniyle özellikle deniz turizmi gelişme göstermiştir.Çok sayıda bulunan arkeolojik merkezler bu gelişmeye büyük katkı sağlamaktadırlar.Burdur’da  bulunan İnsuyu,Alanya’da bulunan Damlataş,Tarsus’ta bulunan Yedi  Uyuyanlar  Mağaraları, Silifke’de bulunan Cennet  ve  Cehennem  Obrukları,Köprülü Kanyon,Manavgat Şelalesi,Olimpos Milli Parkı,Soğukoluk,Tekir ve Bürücek yaylaları bölgenin sahip olduğu başlıca turistik zenginliklerdir.

 

İÇ ANADOLU BÖLGESİ

 

1.BÖLGENİN KONUMU, SINIRLARI  VE  KOMŞULARI:

Bölge yurdumuzun orta kısmını meydana getirir, bu nedenle Orta Anadolu Bölgesi adı da verilir.Bölgenin Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında tüm bölgelerimize sınırı bulunmaktadır.

2.BÖLGENİN ALANI  :

Bölgemiz 163.057  Km2’lik alanı ile ülke topraklarımızın % 20’sini  kaplamaktadır. Sahip olduğu alan itibarıyla, Doğu Anadolu Bölgesi’nden sonra  2.büyük  bölgemizdir.

3.BÖLGENİN BÖLÜMLERİ VE ÖNEMLİ KENTLERİ:

a.Konya  Bölümü:Konya,Ereğli,Aksaray,Karaman,Akşehir

b.Yukarı  Sakarya  Bölümü:Ankara,Eskişehir,Sivrihisar,Haymana,Polatlı

c.Orta  Kızılırmak  Bölümü:Kayseri,Kırıkkale,Yozgat,Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Çankırı,Yerköy,Sungurlu

d.Yukarı  Kızılırmak  Bölümü:Sivas,Bünyan,Yıldızeli,Şarkışla

4.BÖLGENİN YERYÜZÜ  ŞEKİLLERİ:

Dağları: Bölge etrafı yüksek dağlarla çevrili bir çanak görünümüne sahiptir.Yüzey şekilleri açısından sade bir görünüme sahiptir.Genel olarak 900-1000 metre yüksekliğe sahip platolardan oluşmaktadır.Mevcut plato alanları üstünde tek dağlar ve volkanik dağlar yer almaktadır. Bölgenin batısında Sündiken Dağları ve güneybatıda Obruk Platosu,güneyde Bozdağ,Ankara’nın doğusunda yer alan Elma dağ ve İdris dağı ,Yukarı Kızılırmak Bölümü’nde Akdağlar,Hınzır,Yıldız ve Tecer dağları yer almaktadır. Bölgenin  güneybatısında güneybatı-kuzeydoğu yönünde bir kırık hattı boyunca uzanan volkanik dağlar bulunmaktadır. Karacadağ,Karadağ,Hasan(3268m), Melendiz ve Erciyes  Dağı’dır. (3917 m) Bölgede yer şekilleri sade ve engebeli arazi az olduğundan düzlük alanlar oldukça fazla,tarım alanlar geniş,ulaşım kolay, yol yapım ve bakım maliyeti düşüktür.Bölgede özellikle Sivas, Çankırı çevresinde jipsli taşların oluşturduğu karstik  şekillere rastlanmaktadır.Bu alanlar Akdeniz Bölgesi’nden sonra karstik şekillerimizin oluştuğu ikinci önemli sahaları meydana getirir.Bölgede bulunan geniş ve düz tarım arazileri makineli tarım açısından uygun koşullar oluşturmuştur. Ovaları: Türkiye’nin  en  büyük  ovası olan Konya Ovası, Ereğli, Aksaray, Sakarya, Eskişehir, Ankara, Kayseri  ve  Develi  Ovaları

Platoları: 

Haymana, Cihanbeyli, Obruk, Bozok , Yazılıkaya ve Uzunyayla 

Akarsuları: Kızılırmak, Sakarya, Porsuk Çayı (Sakarya’nın kolu) ve Delice  Irmağı.Bunlar genel olarak en fazla suyu kar erimelerinin etkisiyle ilkbaharda taşırlar.

Gölleri: Bölgede bulunan başlıca göller Türkiye’nin 2.Büyük gölü olan Tuz  Gölü, Akşehir, Eber, Ilgın,Tuzla, Seyfe, Mogan, Sultan  Sazlığı’dır.

Bölgede bulunan baraj gölleri: Sarıyar  ve  Gökçekaya(Sakarya),Hirfanlı ve Kesikköprü(Kızılırmak),Çubuk Porsuk(Porsuk) ve Çubuk baraj gölü.

Kapalı Havzalar: Bölgede bulunan Tuz Gölü,Eber,Akşehir,Kurbağa Gölü (Develi Ovası), Tersakan,Bolluk,Sultan Sazlığı,Seyfe,Çavuşçu gölleri ve Hotamış bataklığı iklim ve özellikle yüzey şekillerinin etkisiyle kapalı havza durumunda bulunan alanlardır.

5.BÖLGENİN İKLİMİ  VE  BİTKİ  ÖRTÜSÜ:

Bölgenin  dağlarla  çevrili  olması nedeniyle deniz etkisi bu alanlara sokulamaz.  Bölge yarı kurak karasal iklimin etkisindedir.Yazlar  sıcak ve kurak, kışlar  soğuk  ve  kar  yağışlıdır.Don  olayları  çok  görülür. Tuz Gölü ve çevresi yurdumuzda en  az  yağış  alan yerdir.Yıllık ortalama  yağış  miktarı 400-500 mm düzeyindedir.En yağışlı dönem ilkbahar mevsimidir.Bölgede Kırkikindi Yağmurları adı verilen Konveksiyonel yağışlar egemendir.Bölgenin çok az yağış almasının temel nedeni yüksek  dağlarla  çevrili  olması nedeniyle nemli hava kütlelerini alamamasıdır.Bölgenin doğal  bitki  örtüsü  bozkırdır. Bölgede  özellikle  doğudaki  dağlık  alanlarda ve Ankara güneyinde ormanlara rastlanır.Bölgenin kenar kısımlarında ormanların tahrip edilmesiyle oluşan antropojen bozkır sahaları yer almaktadır. Bölge orman varlığı bakımından 5.  sıradadır. 

6.BÖLGEDE TARIM  VE  HAYVANCILIK:

Bölgede ekonomi büyük oranda  tarıma  dayalıdır.Ekili-dikili  alanlar  bakımından  Marmara  Bölgesinden  sonra  2.  sırada  yer  almaktadır.Bölge geniş tarım alanlarına sahip olmasına rağmen yüksek yaz kuraklığı tarımsal üretim üzerinde olumsuz etki yapmaktadır.Bu nedenle nadas uygulamasının en fazla yapıldığı bölgemizdir. Bölgede tarımın  en  önemli  sorunu  sulamadır. Bölgede  üretilen başlıca tarımsal ürünler en fazla üretilen tarım ürünü  buğdaydır.Konya Bölümü ürettiği Buğday, Arpa ve Çavdar ile yurdumuzun tahıl ambarı ünvanını almıştır. Buğday dışında üretilen diğer önemli ürünler şekerpancarı, Ayçiçeği, Haşhaş, Üzüm, Mercimek, Yulaf, Çavdar, meyve ve sebzedir.Bölgede yaz  kuraklığının  erken  başlaması  sebze  üretimini  olumsuz  yönde  etkilemektedir. Hayvancılık bölgede önemli bir geçim kaynağıdır.Geniş bozkırlara bağlı olarak özellikle küçükbaş  hayvancılık  yapılmaktadır. Ankara  çevresinde özellikle tiftik  keçisi, Sivas  ve  Konya  çevresinde  koyun yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bölge yurdumuzda küçükbaş  hayvan  sayısının  en  fazla  olduğu bölgedir.Bölgede arıcılıkta yapılmaktadır.

7.BÖLGENİN YER ALTI  ZENGİNLİKLERİ: 

Krom: Mihalıççık(Eskişehir), Kayseri  ve  Sivas. Civa:Sarayönü

Kayatuzu: Kırşehir, Çankırı, Nevşehir, Yozgat.

Linyit: Kangal (Sivas),Çayırhan (Ankara)

Demir: Develi (Kayseri),Kangal(Sivas),Haymana( Ankara)

Toryum: Sivrihisar( Eskişehir).

Çinko: Bozkır (Konya),Bor(Niğde),Kayseri 

Lületaşı: Eskişehir

Kırşehir Taşı(Oniks):Hacıbektaş,Kırşehir

Volfram: Keskin(Kırıkkale), Niğde 

Fluorit:Kırşehir,Yozgat

Tabii Soda:Beypazarı

Tuz:Tuz Gölü

8.BÖLGEDE ENDÜSTRİ:

Bölgede sanayi özellikle Yukarı Sakarya  Bölümü’nde  gelişmiştir. Sanayi kuruluşlarının özellikle büyük kentler çevresinde toplandığı görülmektedir. Bölgede sanayinin geliştiği başlıca merkezler Ankara,Kayseri,Eskişehir, Kırıkkale ve Konya’dır.Bölge Türkiye  endüstri ürünleri üretiminin  % 15’ini sağlanmaktadır.

Ankara: 

Uçak,dokuma, besin, tarım araçları, çimento, alkollü  içki, mobilya, selüloz, kağıt, karton, deri  ve  et  sanayisi gelişen başlıca sanayi kuruluşlarıdır.

Eskişehir: Lokomotif, besin, motor ve uçak motoru, çimento, inşaat, malzemeleri, şeker,deri

Konya: Otomotiv,tarım  araçları, besin, motor, çimento, süt  ürünleri, inşaat malzemeleri, selüloz, kağıt  ve  şeker sanayi gelişen başlıca sanayi kuruluşlarıdır.

Kayseri: Halıcılık,çimento, meyve  suyu, pamuklu  dokuma, pastırma,şeker ve  sucuk  sanayisi gelişen başlıca sanayi kuruluşlarıdır.

Kırıkkale: Silah  sanayi, Orta  Anadolu Petrol Rafinerisi.Kırşehir:Araba ve uçak lastiği

Sivas: Besin, Yem, Çimento, demir-çelik, et  entegre, demiryolları  bakım  ve  onarım  tesisleri bulunmaktadır.

9.BÖLGEDE NÜFUS  VE  YERLEŞME:

Nüfusu  2000  sayımına  göre  11.608.868 kişidir.Nüfus miktarı bakımından Marmara Bölgesi’nden sonra 2.sıradadır. Bölgede km2’ye  63 kişi düşmektedir. Mevcut alanının büyüklüğü nedeniyle nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır.Nüfus  artış  hızı  %o16’dır.Bu değerde ülke ortalamasının altındadır.Nüfusun  % 69.25’i  kentlerde, %29.75’i kırlarda yaşamaktadır. Bölgede nüfusun dağılışı ile yağış dağılışı arasında yakın ilişki bulunmaktadır. Kentleşme  oranı  düşüktür.Nüfus  genellikle bölgenin  çevresindeki  dağ  eteklerindeki ve su kaynaklarının bulunduğu alanlarda toplanmıştır.Su kaynaklarının yetersizliğine bağlı olarak toplu yerleşmeler egemendir.Tuz Gölü çevresindeki alanlar yurdumuzun en tenha yerleridir.İklim şartlarına bağlı olarak kerpiç kırsal alanlarda önemli bir yapı malzemesidir.Nüfusun en yoğun olduğu alanlar Yukarı  Sakarya  Bölümü’dür.En seyrek olduğu alan Yukarı Kızılırmak Bölümü’dür.Başkentimiz Ankara Türkiye’nin 2.büyük kentidir.

10.BÖLGE’DE TURİZM:

İç Anadolu Bölgemiz yüksek bir turizm potansiyeline sahiptir. Bölgenin sahip olduğu tarihi ve doğal güzellikler başlıca zenginlikleri meydana getirmektedir. Sahip olduğu peri bacaları ile Ürgüp-Göreme çevresi,Hitit uygarlığına ait eserlerin bulunduğu Alacahöyük ve Boğazköy(Hattuşaş),Polatlı’da bulunan Gordion ve Kayseri’de bulunan Kültepe önemli turistik merkezlerdir.Ankara’da bulunan Ankara Kalesi,Etnografya,Anadolu medeniyetleri ve Maden Tetkik Arama Enstitüsü’nde bulunan müzeler,Hacıbayram Camii, Kocatepe Camii,Roma hamamı ve Kurtuluş Savaşı Müzesi ile Anıtkabir en fazla ziyaret edilen yerlerin başında gelmektedir.Konya’da bulunan Mevlana Türbesi,Karatay Medresesi, Akşehir’de bulunan Nasrettin Hoca Türbesi ve Sivas’ta bulunan Gök Medrese diğer önemli ziyaret alanlarıdır.Bölgede bulunan Mogan ve Eymir gölleri,Çubuk Kurtboğazı ve Hirfanlı baraj gölleri,Kayseri’de bulunan Sultansazlığı başlıca mesire yerleridir.Erciyes ve Elmadağ’da kış sporları merkezleri bulunmaktadır.

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ

 

1.BÖLGENİN KONUMU, SINIRLARI  VE  KOMŞULARI:

Yurdumuzun en doğusunda yer almaktadır.Bölge genel görünüşü itibarıyla bir üçgene  benzemektedir.Bölge doğuda Gürcistan,Ermenistan,Nahcivan(Azerbaycan’a bağlı özerk cumhuriyet) ve İran,güneydoğuda Irak ile komşudur.Marmara  ve  Ege  Bölgeleri dışında tüm bölgelerimiz  ile  komşudur. Suriye dışındaki bütün doğu  komşularımızla sınırı bulunmaktadır.

2.BÖLGENİN ALANI  :

Bölgemiz 165.436  Km2’lik alanı ile  ülkemizin  %21’ini  kaplamaktadır.Yüz ölçümü bakımından en  büyük  bölgemizdir.

3.BÖLGENİN BÖLÜMLERİ VE ÖNEMLİ KENTLERİ:

a.Yukarı  Fırat  Bölümü:Malatya,Elazığ,Erzincan,Tunceli,Bingöl,Bitlis ve Elbistan

b.Yukarı  Murat  Van  Bölümü:Van,Ağrı,Muş ve Doğubayazıt’tır.

c.Erzurum-Kars  Bölümü:Erzurum,Kars,Iğdır,Ardahan,Sarıkamış

d.Hakkari  Bölümü:Hakkari,Şırnak,Çukurca,Yüksekova ve Şemdinli

4.BÖLGENİN YERYÜZÜ  ŞEKİLLERİ:

 

Dağları:Bölge yurdumuzda bulunan en engebeli alandır.Bölgenin %75’i 2000 metrenin üzerinde yükseltiye sahiptir.Yurdumuzun en yüksek dağları bu bölgede bulunmaktadır.Bölgede bulunan dağlar üç sıra halinde uzanmaktadırlar.Bu dağ sıralarının arasında plato ve çöküntü ovaları bulunmaktadır.Bölgede bulunan dağlar genel olarak doğudan batıya uzandığı için kuzey-güney yönünde ulaşım zordur. 

1.Sıra (Kuzey): Çimen, Kop, Kargapazarı, Allahüekber ve Yalnızçam dağları

2.Sıra(Orta): Munzur(Mercan) , Karasu-Aras  Dağları

3.Sıra(Güney): Güneydoğu  Toroslar  Van Gölünün  kuzeyinde kuzeydoğu-güneybatı boyunca uzanan kırık hattı üzerinde sıralanmış volkanik  dağlar bulunmaktadır.Bunlar batıdan doğuya doğru Nemrut,Süphan,Tendürek,Küçük ve Büyük Ağrı dağı olarak sıralanmaktadırlar.

Ovaları: Bölgede bulunan dağ sıraları arasındaki çöküntü alanlarında(depresyon) küçük ovalar bulunmaktadır.Birinci dağ sırasının güneyinde, Erzincan, Tercan, Aşkale, Erzurum, Pasinler, Horasan, Kağızman  ve  Iğdır  ovaları,ikinci sıranın güneyinde Elbistan, Malatya, Elazığ, Bingöl, Muş ovaları bulunmaktadır.Bölgenin güneydoğusunda bulunan Yüksekova yurdumuzun deniz seviyesinden en yüksekte bulunan ovasıdır.

Platoları:Başlıca platolar Erzurum-Kars platoları,Tunceli Van, Başkale, Hakkari, Yüksekova’dır.

Akarsuları:Yurdumuzda hidroelektrik potansiyelinin en yüksek olduğu bölgedir.Van Gölü kapalı havzası dışında bölgeden kaynağını alan tüm akarsular bölge dışına çıkarak başka ülkelerin toprakları üzerinden denize ulaşırlar.Fırat Nehri Karasu ve Murat ırmaklarının birleşmesiyle oluşur.Fırat nehri sınırlarımız dışında  Dicle Nehri ile birleşerek Basra  Körfezine dökülmektedir.Bölgeden kaynağını alan Aras  ve  Kura nehirleri sınırlarımız dışında Hazar Denizi’ne dökülmektedirler.

Gölleri:Türkiye’nin en büyük gölü olan Van  Gölü  suyu  sodalıdır,genelde gölde canlı yaşamaz.Bölgede bulunan diğer başlıca göller, Çıldır, Hazar, Balık, Erçek, Nazik, Haçlı, Nemrut ve Akgöl’dür.

Bölgede bulunan başlıca baraj gölleri: Keban  ve  Karakaya  Baraj  Gölleri’dir.

5.BÖLGENİN İKLİMİ  VE  BİTKİ  ÖRTÜSÜ:

Bölgede yükselti  ve  karasallığın etkisiyle kışları çok soğuk geçen sert karasal iklim egemendir.Kışlar uzun, soğuk  ve  kar  yağışlı geçmektedir.Kış mevsimi boyunca don  olayı görülmektedir.Bölgenin kuzeydoğusu bölenin ve Türkiye’nin en soğuk alanlarıdır. Yıllık  sıcaklık  3-13 derece arasındadır.Yüksek alanlarda 0 dereye kadar düşmektedir.Yurdumuzda günlük  ve  yıllık  sıcaklık  farklarının en fazla olduğu alandır.Yazları  sıcak, kurak  ve  kısa geçer. En  fazla  yağış  Erzurum-Kars  Bölümünde  yazın diğer alanlarda ise ilkbaharda  görülür.Yıllık  yağış  miktarı  500-600  mm civarındadır. Yağış miktarı ovalar ve diğer çöküntü alanlarında az yükseltinin arttığı alanlarda daha fazladır. Iğdır bölge içerisinde farklı bir iklim özelliği göstermektedir.Çevresine göre oldukça alçak durumda bulunur yazlar sıcak ve kurak,kışlar ılık geçer yağış miktarı çok düşüktür.Bu nedenle mikroklima alanıdır. Van Gölü çevresi nemliliğin etkisiyle bölge iklimine göre çok daha ılıman şartlara sahiptir. Ovalar ve havzalarda görülen yarı kurak iklime bağlı olarak bozkırlar,yüksek alanlarda özellikle Sarıkamış çevresinde Sarıçam ormanları,diğer alanlarda meşe ormanları bulunmaktadır.2000m’den daha yüksek alanlarda alpin çayırlar yer almaktadır.Bölge orman  bakımından  oldukça fakirdir orman varlığı açısından ülkemizde 6.sırada bulunmaktadır.

6.BÖLGEDE TARIM  VE  HAYVANCILIK:

Bölgede en önemli geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Bölgede ortalama yükselti ve engebeli alanların fazla olması,kış koşullarının ağır geçmesi,kar örtüsünün uzun süre yerde kalması,sıcaklık farklarının yüksek olması ve yaz mevsiminin kısa sürmesi olması, ekili-dikili alanların az olmasına ve tarımsal üretim miktarının düşük olmasına neden olmaktadır.Bölgenin batısı ve güneyinde iklimin daha yumuşak olması ve sulama imkanlarının olması az olsada tarımsal ürün miktarının bölge geneline göre artmasına neden olmuştur. Bölgede üretilen en önemli ürünler arpa  ve  buğdaydır.Yurdumuzda tarım  ürünlerinin en geç  olgunlaştığı  bölgedir.

Buğday:Kars,Malatya,Erzurum ve Ağrı başta gelen üretim sahalarıdır.

Arpa:Daha yüksek alanlarda yoğunlaşmaktadır,özellikle Kars,Ağrı ve Erzurum

Şekerpancarı:Bitlis, Malatya, Elazığ ve Kars başta gelmektedir.

Pamuk:Iğdır ve Elazığ

Kayısı:Malatya’da  Sıcaklık ortalamalarının düşük olması nedeniyle  sebze  üretimine  en  elverişsiz bölgemizdir. Bölge sahip olduğu ekili-dikili  arazi oranı açısından yurdumuzda son sırada bulunmaktadır.Bölgede  tarım alanlarının az olması otlak ve meraların fazla olması nedeniyle  için  hayvancılık  en  önemli  geçim kaynağı durumundadır.Bölgede yapılan hayvancılık büyük oranda mera hayvancılığı biçimindedir.Hayvancılıkta geleneksel yöntemlerin ağırlıklı olması ürün miktarının düşük olmasına neden olmaktadır. Özellikle Erzurum-Kars Bölümü’nde yaz yağışlarının artmasına bağlı olarak oluşan çayırlar büyükbaş hayvancılığın önem kazanmasına neden olmaktadır.Yüksek  ovalık alanlarda ve çöküntü  ovalarında  küçükbaş  hayvancılık  yaygın durumdadır. Malatya,Erzincan ve Elazığ’da kıl keçileri yetiştirilmektedir. Kars  ve  Bitlis’te arıcılık  yapılmaktadır. Bölgede yapılan hayvancılığın ülke ekonomisinde önemli yeri vardır.Ülkemizde bulunan koyun varlığının 1/3’ü,sığır ve kıl keçisinin 1/4’ü burada bulunmaktadır.Ülkemizde elde edilen yapağı ve kılın büyük kısmı buradan sağlanmaktadır. Van Gölü’nde inci kefali avcılığı yapılmaktadır.

7.BÖLGENİN YER ALTI  ZENGİNLİKLERİ:

Doğu Anadolu Bölgesi yer altı kaynakları açısından yurdumuzdaki en zengin bölgemizdir.

Demir: Divriği (Sivas), Hekimhan( Malatya)  ve  Hasançelebi

Krom: Ergani(Diyarbakır),Guleman-Alacakaya (Elazığ ) 

Bakır: Maden(Elazığ ),Pötürge( Malatya),Ergani(Diyarbakır) 

Kalay: Elazığ  ve  çevresi 

Kurşun-Çinko: Keban (Elazığ), Darende(Malatya) 

Oltu  Taşı: Oltu (Erzurum )

Linyit: Afşin-Elbistan(Kahraman Maraş), Aşkale(Erzurum) 

Barit: Muş, Elbistan(Kahraman Maraş) 

Amyant (Asbest): İliç (Erzincan)

Kayatuzu: Kağızman(Kars), Erzurum,Ağrı ve Iğdır 

Asfaltit:Şırnak

8.BÖLGEDE ENDÜSTRİ: 

Bölgede sanayi fazla  gelişmemiştir.Bölgede bulunan en önemli madenler,bakır,demir ve linyittir.

Et Kombinaları: Et  üretimimizin  % 25’i bölgeden  sağlanır.Van,Erzurum

Sigara: Malatya  ve  Bitlis 

Gübre sanayi: Elazığ

Deri  sanayi: Erzurum  ve  Malatya

Şeker sanayi:Bir  çok  ilde  şeker fabrikası bulunmaktadır. Van,Muş,Ağrı,Erzurum

Çimento  fabrikaları:Van,Erzurum

Dokuma sanayi: Malatya,Van,Erzurum ve Erzincan

Kurşun  işletmeleri: Keban 

Demir-Çelik  Fabrikası :Divriği

Ferrokrom  Tesisleri:Elazığ

Keban ve Karakaya Hidroelektrik santralleri ile Kahramanmaraş’ta  Afşin- Elbistan termik  santrali  bulunmaktadır.Özellikle Yukarı Fırat Bölümü ülkemizde üretilen enerjinin büyük kısmını sağlamaktadır.Bu nedenle bu bölüme Enerji Bölümü adı da verilir.Bölge hidroelektrik  üretiminde 1.sırada olmasına rağmen, tüketim 7.sıradadır.

9.BÖLGEDE NÜFUS  VE  YERLEŞME:

Bölgenin nüfusu  2000  nüfus sayımına  göre  6.134.414 kişidir.Bölgede km2’ye  42 kişi düşmektedir.Bu oran Türkiye  ortalamasının  çok altındadır.Nüfus yoğunluğu en az olan bölgemizdir.Toplam nüfusun %46.95’i kırsal kesimde, %53.05’i kentlerde yaşamaktadır.Nüfus oldukça seyrektir özellikle Hakkari ve Tunceli gibi engebeli ve yüksek alanlarda nüfus çok seyrektir.Nüfusun toplandığı başlıca alanlar verimli çöküntü  ovalarıdır.Erzurum, Erzincan, Malatya ve Elazığ nüfusun en fazla olduğu kentlerdir.Tarım alanlarının az olması nedeniyle tarımsal nüfus yoğunluğu yüksektir. Nüfus  artış  hızı  düşüktür.Özellikle sanayinin gelişmemesi, olumsuz iklim koşulları ve diğer iş imkanlarının yetersizliği nedeniyle yoğun biçimde göç  vermektedir.

10.BÖLGE’DE TURİZM:

 

Bölge turizm açısından önemli bir potansiyele sahip olmasına rağmen,ulaşım imkanlarının yetersizliği,iklim koşullarının oldukça sert olması,turistik tesis yetersizliği ve yeterli tanıtımın yapılamaması nedeniyle fazla gelişememiştir.Bölgede sağlanan turizm  gelirleri düşük düzeydedir.Bölgede bulunan başlıca turistik çekim merkezleri Doğu Beyazıt’ta bulunan İshak Paşa Sarayı,Sarıkamış ve Palandöken Dağı’nda bulunan kayak tesisleri,Harput(Elazığ),Erzurum’da bulunan Çifte Minareli Medrese ve Kümbetler,Ahlat’ta bulunan mezar taşları,Van Gölü’nde buluna Aktamar adası,Mercan Vadisi Milli Parkı, Erzincan yakınlarındaki Gürlevik ve Van Gölü’ne dökülen Bendimahi çavlanları, Nemrut Krater gölü çeşitli kaplıca ve içmeler ile doğal güzelliğe sahip göllerdir.

GÜNEY  DOĞU  ANADOLU  BÖLGESİ
 

1.BÖLGENİN KONUMU, SINIRLARI  VE  KOMŞULARI:

Yurdumuzun güneydoğusunda bulunur,nüfusu en az olan ve en küçük yüzölçümüne sahip olan  bölgemizdir. Bölge Güneydoğu Torosların eteklerinden başlayarak güneyde Suriye sınırına kadar devam etmektedir.Bölgenin kuzeyinde Doğu Anadolu Bölgesi,batısında Akdeniz Bölgesi, güneyde Suriye ve güneydoğuda Irak ile komşudur.İç Anadolu Bölgesi’yle komşu olmayan tek bölgemizdir.

2.BÖLGENİN ALANI  : Bölge 59.176 km2’lik yüzölçümü ile ülkemizin  % 7,5’luk bölümünü kaplamaktadır,en küçük bölgemizdir.

3.BÖLGENİN BÖLÜMLERİ VE ÖNEMLİ KENTLERİ:

a.Dicle  Bölümü:Diyarbakır,Batman,Mardin,Siirt,Kurtalan,Cizre ve Nusaybin

b.Orta  Fırat  BölümüGazi Antep,Şanlı Urfa,Adıyaman,Nizip,Birecik,Siverek ve Ceylanpınar

4.BÖLGENİN YERYÜZÜ  ŞEKİLLERİ:

Genel olarak bakıldığında fazla yüksek olmayan plato,ova ve havzalardan meydana geldiği görülmektedir.Yer şekillerinin sade olması tarımsal alanların geniş olmasını ve ulaşımın kolay yapılabilmesini sağlamaktadır.Özellikle makineli tarım açısından uygun şartlara sahiptir.

Dağları:Bölgenin en yüksek dağı iki birbirinden ayıran sınırı oluşturan Karacadağ(Volkanik-1919 m) ve Mardin Eşiği(1500m)bölgenin başlıca yükseltilerini meydana getirmektedir.

Ovaları:Bölgede bulunan başlıca ovalar Altınbaşak,Suruç,Ceylanpınar ve Birecik’tir.Platoları:Bölgenin genel görünümü yüksek olmayan platolardan meydana gelmiştir.

Önemli platolar Şanlı Urfa,Gazi Antep ve Adıyaman platolarıdır.

Akarsuları: Bölgenin en önemli akarsuları Fırat ve Dicle’dir.Bu akarsular yurdumuzda en fazla su taşıyan ve akış hızları yüksek olan akarsulardır.Bu akarsuların açtıkları derin vadiler içinden akması tarımsal sulamada sorunlara yol açmaktadır.Bunların dışında Fırat’ın kolları olan Göksu ve Nizip, Dicle’nin kolları olan Botan, Garzan  ve  Batman bölgede bulunan  başlıca  akarsulardır.

Gölleri: Bölge doğal göller açısından yurdumuzdaki en fakir bölgedir.Bölgede  doğal  göl  bulunmamaktadır.Bölgede bulunan akarsularımızın hidroelektrik  gücü  fazla olduğundan bir  çok  baraj  gölü yer almaktadır.Fırat nehri üzerinde bulunan Atatürk Baraj gölü yurdumuzun en büyük baraj gölüdür.Büyüklük bakımından doğal göllerle değerlendirildiğinde 2.sırada bulunmaktadır.

5.BÖLGENİN İKLİMİ  VE  BİTKİ  ÖRTÜSÜ:

Bölge çevresinde bulunan komşu bölgelere göre oldukça farklı iklim özelliklerine sahiptir.Bölge genel olarak karasal iklimin etkisi altındadır.Bölgenin  batısında(Fırat ırmağının oluşturduğu yayın batısı)  Akdeniz  ikliminin  etkileri  görülür.Kuzey sınır boyunca uzanan Güneydoğu Toroslar,bölgede kuzeyden gelen soğuk hava kütlelerinin etkili olmasını engellemektedir.Bu durum yükseltinin az olmasının da katkısıyla bölgeyi yaz aylarında Türkiye’nin en sıcak bölgesi durumuna getirmektedir.Yazları  sıcak ve  kurak geçerken,kışlar Akdeniz Bölgesine göre daha serindir.Yağışların  çoğu  kışın  düşer. Yıllık  yağış miktarı500 mm civarında gerçekleşir.Yağış miktarı kuzeyde bulunan dağ eteklerinde artarken Suriye çöllerine doğru azalmaktadır.Bölge İç Anadolu Bölgesi’ne göre daha fazla yağış almasına rağmen yüksek düzeyde gerçekleşen yaz kuraklığı ile güneyden  esen  çöl  rüzgarları buharlaşmanın artmasına neden olarak daha kurak bir bölge haline gelmesini sağlamaktadır.Bu durum çok geniş tarım arazilerine sahip olan bölgede sulama ihtiyacının artmasına neden olmaktadır. Akdeniz ikliminin etkilerini yaşayan batı kesimlerden doğuya doğru gidildikçe deniz  etkisinin iyice azalmasına ve yüksekliğin artmasına bağlı olarak, ortalama sıcaklıklarda düşmeye,kar  ve  don  olaylarının artmasına neden olmaktadır. Bölgemiz bitki örtüsü bakımından oldukça fakirdir.Toros dağları ve Mardin Eşiği gibi yağışların arttığı alanlarda meşe ormanları yer almaktadır.Yurdumuzda orman varlığının en az olduğu bölgedir. Orman  bakımından  % 1  ile  son  sırada  yer  alır.Bölgenin ovalarında hakim bitki örtüsü cılız bozkırlardan oluşmaktadır.Batıda Akdeniz ikliminin etkili olduğu alanlarda maki topluluklarına ve Kızılçam ağaçlarından oluşan zayıf ormanlar yer almaktadır.

6.BÖLGEDE TARIM  VE  HAYVANCILIK: 

Bölgenin  ekonomisi büyük oranda tarıma  dayanmaktadır.Bölgede ekili-dikili toprak oranı Türkiye ortalamasının üstünde bulunmaktadır.Oldukça geniş ve verimli tarım  alanlarına ve büyük oranda makineli tarıma uygun olmasına rağmen bölgede yaşanan yüksek kuraklık ve sulama ihtiyacı nedeniyle tarım imkanları kısıtlanmaktadır. GAP(Güneydoğu Anadolu Projesi)’nin büyük oranda tamamlanması ve toprakların sulanmasına bağlı olarak tarımsal üretim ve üretilen ürün çeşidi hızla artmaya başlamıştır.Sulama imkanlarının artmasıyla birlikte nadasa ayrılan topraklar azalmaktadır.

Bölgede yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler:Mercimek: Türkiye kırmızı mercimek üretiminde ilk sırada yer almaktadır.Pamuk:Hemen hemen tüm bölgede üretilmektedir.Ülkemizde üretilen pamuğun %40’ı buradan sağlanmaktadır.Zeytin:Bölgenin batısında Akdeniz ikliminin etkili olduğu alanlarda özellikle Nizip ve çevresinde üretim yapılmaktadır.

Gaziantep-Şanlı Urfa arasında kalan sahalarda: Antepfıstığı,zeytin,üzüm,pamuk,susam ve keten üretimi yaygındır

Dicle Bölümü’nde:Pirinç,susam,kırmızı mercimek,pamuk,tütün,üzüm ve karpuz üretimi önem kazanmıştır.

Buğday:Özellikle Şanlı Urfa,Diyarbakır,Adıyaman ve Mardin çevresinde önem kazanmıştır.

Arpa:Şanlı Urfa ve Diyarbakır’da yoğunlaşmaktadır.

Antepfıstığı:Türkiye üretiminin büyük bölümü Urfa ve Siirt’ten sağlanmaktadır.Bölgede sulanabilen  alanlarda sebze  ve başta karpuz olmak üzere meyve üretimi yapılmaktadır. Bölgede en önemli geçim kaynaklarından biride hayvancılıktır.Bozkır alanlarının fazla olmasının etkisiyle küçükbaş hayvancılık başta gelmektedir.Bölgede özellikle Siverek ve çevresi küçükbaş hayvancılığın yoğunlaştığı alandır.Ülkemizde bulunan mevcut koyun varlığının %13’ü bölgede bulunmaktadır.Elde edilen yapağının %14’ü,derinin %10’u bölgeden sağlanmaktadır.Bölgede özellikle Siirt ve Mardin’de tiftik keçisi beslenmektedir.Şanlı Urfa’da at yetiştiriciliği önem kazanmıştır.

7.BÖLGENİN YER ALTI  ZENGİNLİKLERİ:

Bölgede bulunan en önemli yeraltı kaynağımız petroldür.Yurdumuzda üretilen petrolün tamamına yakını buradan sağlanır.Fosfat: En önemli yataklar Mazıdağı’nda(Mardin) bulunmaktadır. Ayrıca Adıyaman, Bingöl ve Bitlis’te de fosfat yatakları bulunmaktadır.Doğalgaz:NusaybinPetrol: Batman,Siirt, Adıyaman ve Diyarbakır çevresinde yoğunlaşmaktadır.Linyit: Silopi,Cizre ve Adıyaman Manganez: Kilis 

8.BÖLGEDE ENDÜSTRİ:

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Gazi Antep dışında sanayi fazla gelişmemiştir.Bölgede bulunan başlıca sanayi kolları tarım ürünleri ve petrole dayalı olarak gelişmiştir.Bölgede kurulu bulunan sanayi kuruluşlarının ¾’ü Gazi Antep’te bulunmaktadır.

Et kombinaları:Şanlı Urfa,Mardin,Diyarbakır

Yem fabrikaları:Siirt,Şanlı Urfa,Mardin

Dokumafabrikaları:Diyarbakır,Şanlı Urfa,Gazi Antep,Siirt

Petrol Rafinerisi:Batman

Gazi Antep: Gelişen başlıca sanayi kolları çimento,dokuma,giyim,kimya,içki ve gıda sanayi

Şanlı Urfa: Çimento,tarım aletleri,pamuk ipliği,şarap,et kombinaları ve yapağı fabrikası bulunmaktadır.

Siverek:Peynir ve tereyağı

Nizip:Zeytinyağı

Diyarbakır:Gıda sanayi

9.BÖLGEDE NÜFUS  VE  YERLEŞME:

2000  sayımına  göre bölgenin nüfusu  6.608.619 kişidir.Sahip olduğu nüfus miktarına göre yurdumuzda 6.sırada bulunmaktadır.Bir önceki nüfus sayımında bölge bu açıdan son sırada yer alırken,büyük oranda göçün azalmasına bağlı olarak 6.sıraya yükselmiştir.Bölgede km2’ye 88 kişi düşmektedir.Bu durum Türkiye ortalamasının üstünde bulunmaktadır.Nüfus  artış  hızı  %o 25’tir.Bölgede  kentsel  nüfus oranı % 62.29,kırsal nüfus oranı %38.71’dir.Kentleşme özellikle bölgenin batı kısımlarında daha yüksek oranda gerçekleşmektedir.Genel olarak toplu  yerleşmeler egemendir.  Kırsal kesimde ana yapı malzemesi kerpiçtir.Nüfus özellikle bölgenin batı ve kuzey kesiminde, dağ eteklerinde ve akarsu boylarında  yoğunlaşmaktadır.Bölgede en sık nüfuslanmış il Gazi Antep’tir.

10.BÖLGE’DE TURİZM:

Nemrut dağında bulunan Kommagene Krallığı tarafından yapılmış anıt mezarlardan oluşan açık hava müzesi,Diyarbakır’da bulunan tarihi surlar,Arkeoloji ve Atatürk müzeleri,Hasankeyf, Şanlı Urfa’da bulunan Balıklı Göl,tarihin ilk bilim merkezlerinden biri olan Harran,Diyarbakır’da bulunan Çermik Kaplıcası ve İslahiye güneyinde Yesemek’te bulunan tarihi  eserler bölgenin başlıca zenginliklerini meydana getirmektedir.

GAP PROJESİ 

1.Güneydoğu Anadolu Projesi dünyanın sayılı yurdumuzun ise en büyük kalkınma projesidir.

2.Proje 1960’lı yıllarda planlanmıştır.İlk dönemlerde bir sulama ve enerji projesi olarak planlanmıştır.

3.1984’ten sonra projenin amaçları genişletilerek bir çok alanda bölgenin kalkınmasını hedefleyen ‘’kalkınma entegre projesi’’ haline dönüştürülmüştür.Bu haliyle sadece ekonomik bir proje olmaktan çıkarak sosyal amaçlı bir projeye dönüşmüştür. 

4.Bu amaçla ‘’GAP Master Planı’’ hazırlanmıştır.Bu planda ilk planlanan amaçlara proje hedefi olarak eğitim,sağlık,tarım ve alt yapı hedefleri ilave edilmiştir.

5.Projenin yürütülmesi amacıyla ‘’GAP Bölge Kalkınma İdaresi’’ kurulmuştur.

6.Proje kapsamında Fırat ve Dicle üzerinde 22 baraj yapımı,Altınbaşak ve Şanlı Urfa ovalarının sulanması amacıyla ‘’Şanlı Urfa Tüneli’’, planlanmıştır.

7.Projenin nihai olarak tamamlanmasıyla birlikte 20 Milyar kw saatten fazla elektrik enerjisi üretilecek,1.7 milyon hektar tarım alanı sulanacaktır.

8.Sulama imkanlarının gelişmesiyle ekilen ve dikilen alan artarken,mevcut durumda tahıl ekim alanı olan yerlerin büyük bölümünde endüstri bitkileri ve sebze ekimi yapılmaktadır.

9.Aynı nedene bağlı olarak nadas uygulaması büyük oranda sona erecek,birim alandan alınan ve­rim artacaktır.

10.Barajların devreye girmesiyle enerji üretimi büyük oranda artmıştır.

11.Ekonomik ve sosyal gelişmelere bağlı olarak,yerleşme ve mevsimlik çalışma amaçlı göç azalmaktadır.

Kaynaklar: coğrafyam ve hayat.com             cografya.gen.tr/index.php

1.Doğal, beşeri ve ekonomik özellikleri ile diğer alanlardan ayrılan, fakat kendi sınırları içerisinde benzerlik gösteren geniş alanlara ne denir?   

2.Kendi içinde benzer özellikleri daha çok olan, bölgeden küçük alanlara ne denir?                              

 

3.Coğrafi özellikleri bakımından kendine özgü görünüşü olan, bölümden daha küçük alanlara ne denir?                          

 

4.Birinci Türk Coğrafya Kongresi hangi yıl yapılmıştır?

 

5.Türkiye'nin en geniş alana sahip bölgesi hangisidir?

 

6.Bölüm, Yöre ve Bölge alanlarının küçükten büyüğe sıralanışı nasıldır?
                                     

 

7.Kapladığı alan bakımından en küçük bölgemiz hangisidir?

 

8.Türkiye'nin coğrafi bölgelerini oluşturan özellikler hangileridir?

 

9.Küre, Bolu ve Ilgaz dağları ile Köroğlu dağları Karadeniz bölgesinin hangi bölümündedir?

 

10.Batı Karadeniz bölümünün başlıca akarsuları hangileridir?

 

11.Türkiye'nin tek taş kömürü havzası nerededir?

 

12.Karadeniz'in tek doğal limanı hangisidir?

 

13.Atatürk, kılık kıyafet inkılabını hangi kentte başlatmıştır?

 

14.Batı Karadeniz bölgesinin önemli yer altı kaynakları nelerdir?

 

15.Turhal, Suluova ve Çorum'da hangi fabrikalar vardır?

........................................................................................................................................................................................

YÜKSEL UĞURLUOĞLU 03.10.2012
Açılır Menü

Google




Konu Anlatımları

Yazılı Soruları 4-8

HTML KODLARI

DİNİ BİLGİLER





İl İl Türkiye'miz

Matematik Testler

Rüya Tabirleri





OKUL ŞARKILARI

DUYURULAR - LİNKLER
Sayın ziyaretçiler
telif hakkı olan dosyaları lütfen sitemizin ziyaretçi defterine yazınız,dosyalar en kısa sürede siteden kaldırılacaktır.
Şarkıların yasal hak sahipleri talep ettikleri halde, sitesinde bulunan kendilerine ait parçalar derhal yayından kaldırılacaktır..
Linkler
Kızılcasöğüt İlkokulu
Kızılcasöğüt Ortaokulu
Said Alpsoy - Seçimler
3.Dünya Savaşı
Ziyaretçi Defteri
Okul Şarkıları
İlginç Bilgiler
İstiklal Marşı
Saygı Duruşu & İst. Marşı
TGRT FM YAYIN ARŞİVİ

TGRT BELGESEL & TV
HZ.MUHAMMED (SAV)......
ÇİVRİL'İN HAVA DURUMU
RESİMLERİM........ BORSA

BİLGİ YARIŞMASI 1......2..
ÇOCUKLAR İÇİN EĞLENCE.
MÜZİKSİZ İLAHİLER .........
TGRT FM DİNLE
...........................................................
Bugün 87 ziyaretçi (97 klik) burdaydı !

Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol